Magazyn61301

9

KAMERUN — KAMFORA

ni 270 000 km- została zwrócona Francji, druga o obszarze 88 670 została oddana W. Brytanji jako mandat i przyłączona do Nigerji, celem wyrównania granicy, trzecia zaś, największa, bo obejmująca jądro pierwotnej kolonji niemieckiej, została powierzona Francji w postaci mandatu. Dawniejsza stolica kolonji niemieckiej Buea, leżąca u podnóża góry wulkanicznej Kongo-ma-Loba (4 070 m) zwanej pospolicie górą Kamerunu, przeszła w posiadanie angielskie, poczem Francuzi przenieśli stolicę kolonji do miasta Jaunde. Największą rzeką jest Sanaga. K. posiada dwa porty: Victoria, port dla Buea, leżący naprzeciwko wyspy hiszpańskiej Fernando Poo, oraz Dualaw części francuskiej. K. jest krainą o znacznych opadach atmosferycznych na wybrzeżu (ponad 4000 mm rocznie), zmniejszających się szybko ku północy i ku wschodowi, oraz o bardzo wysokich temperaturach i małych amplitudach termicznych. Na wybrzeżu i na południu w nizinnej części kraju klimat jest bardzo niezdrowy dla Europejczyków. W górach na zachodzie i ku północy staje się znośniejszy, pozwalając na wysokich poziomach nawet na osadnictwo Europejczyków, ale bez udziału w pracy fizycznej na roli. Ludność licząca około 2 500 000 osób jest różnorodna: południe zamieszkują murzyni Bantu, na północy zaś mieszkają różne szczepy murzynów sudańskich, ludy Fulbe i Haus-sa oraz potomkowie Arabów, którzy tu przywędrowali z północy kontynentu. Europejczyków jest około 2 000. Kraj wywozi przeważnie produkty plantacyjne, przyczem na pierwszem miejscu pod względem wartości stoi kakao; następnie orzechy palmy oleistej, orzechy ziemne, olej palmowy i nieco drzewa cennego, głównie mahoniu. Surowe skóry uzupełniają listę artykułów wywozu. Importuje się tkaniny bawełniane ¹ lniane, tytoń, napoje, mąkę, ryż, automo-bde i cement. Głównymi nabywcami są: Francja, Niemcy i Holandja. Dostawcami zaś: Francja, Wielka Brytanja i St. Zjednoczone Ameryki. Bilans handlowy K. jest czynny.

Jerzy Loth.

Kamfora.

K., (C 10 H₁₆ O) jest substancją stałą krystaliczną, przezroczystą, łatwo ulatniającą

się. Odznacza się oryginalnym, bardzo silnym zapachem i smakiem piekąco-gorzkawym. Rozpuszcza się łatwo w spirytusie i eterze, bardzo trudno natomiast w wodzie. Produkt ten występuje w drewnie d^rzewa Cina-monum camphora rosnącego na obszarach przybrzeżnych Azji wschodniej i przyległych wyspach między io° a 34⁰ szer. geogr. płn. Poza tym obszarem, właściwym kamforowcom, spotyka się drzewo kamforowe jeszcze na Jawie, Borneo i Cejlonie, a także w Afryce wschodniej oraz w Ameryce Środkowej i Południowej; obszary te w produkcji k. nie odgrywają jednak prawie żadnej roli.

K. wydobywa się przez destylację w parze wodnej drobno połupanego drewna kamforowca. Po wydzieleniu k. bywa jeszcze czyszczona przez sublimację. Najwięcej k. znajduje się w korzeniach i pniu drzew bardzo starych.

K. znajduje zastosowanie obecnie głównie w fabrykacji celuloidu, który się otrzymuje przez połączenie tej substancji z nitrocelulozą. Wyrób celuloidu pochłania około 70% produkcji światowej k. Ponadto k. używa się do wyrobu środków dezynfekcyjnych w medycynie, oraz przy fabrykacji prochu bezdymnego.

Produkcja k. ześrodkowywuje się na Formozie i w Japonji, a zatem w całości znajduje się w rękach japońskich. Produkcja

1    handel tym artykułem jest monopolem państwowym. Obecnie ciężar produkcji przesuwa się z przodującej przez długi okres Formozy na Japonję właściwą. Ostatnie cyfry dla obu krajów (1933) podają produkcję na 1287000 kg, z czego 551000 przypada na Formozę a 736 000 na Japonję. W r. 1936 wszakże sama Japonja (dla Formozy brak danych) wyprodukowała 1 675 tys. kg k. surowej. Dodać należy, że obok k. surowej kraje te produkują olejek kamforowy, w którym k. jest głównym składnikiem. W 1933 r. wyprodukowano go

2    861 000 kg, z czego 1 671 000 kg przypadało na Formozę. W r. 1936 sama Japonja wyprodukowała olejku 2 564 000 kg.

Obok k. naturalnej w handlu znajduje się k. syntetyczna otrzymywana z pinenu, głównego składnika olejku terpentynowego.

Wśród konsumentów k. czołowe miejsca zajmują Niemcy i Stany Zjednoczone Ameryki. Do Polski w 1936 r. sprowadzono 54 300 kg k. wartości 246 000 zł, głównie