Magazyn66501

*

KAROL I, KRÓL RUMUNJI — KAROL II, KRÓL RUMUNJI

61

\

skie wkroczyły do Bułgarji, zmuszając ją do zawarcia pokoju. Na konferencji pokojowej w Bukareszcie inicjatywa K. I znacznie przyczyniła się jednak do złagodzenia warunków stawianych przez Serbję i Grecję zwyciężonym Bułgarom. Dążnością K. było zapewnienie Rumunji przodującego stanowiska na południowym wschodzie Europy i przez pokój bukareszteński (io. VIII. 1913 r.) cel ten został osiągnięty w zupełności. Z wybuchem wojny światowej K. znalazł się w nader trudnej sytuacji: pragnął zadośćuczynić wymaganiom sojuszu z Trój przymierzem, odnowionego ostatni raz 5. II. 1913 r., ale ogromna większość narodu była w obozie przeciwnym. Na radzie koronnej 4. VIII. 1914 r. uchwalono zachowanie neutralności, a 75-letni rozgoryczony król, pozbawiony poparcia nawet w najbliższej rodzinie, zmarł niebawem, 10. X. — K. I zostawił po sobie rodzaj pamiętników, 4-tomową publikację p. t. „Aus dem Leben Kónig Karls von Rumanien", Stuttgart 1894—1900 (jest i skrócone wydanie francuskie), będącą pierwszorzędnein źródłem do dziejów polityki rumuńskiej i bałkańskiej w pierwszem 30-leciu rządów K. — Z małżeństwa zawartego w r. 1869 z ks. Elżbietą Wied (1844—1916, znaną jako poetka Carmen-Sylva), K. miał tylko jedną córkę, która zmarła w r. 1874, wobec czego następcą tronu stał się bratanek K., ks. Ferdynand.

Henryk Batowski.

Karol II, król Rumunji.

Obecny władca Rumunji urodził się w Bukareszcie 16. X. 1893 r. jako najstarszy syn ówczesnego następcy tronu ks. Ferdynanda i ks. Marji edynburskiej. Pierwszy książę rumuński urodzony w tym kraju, spędził też w nim całą swą młodość, mając możność od najmłodszych łat przejąć się duchem i ideałami swego narodu. Wychowaniem księcia kierował znakomity historyk i patrjota prof. M. Iorga, co musiało wywrzeć wielki wpływ na umysłowość przyszłego króla, jednakow.i ceniącego potęgę materjalną jak i siłę duchową. Po krótkim pobycie na studjach wojskowych w Niemczech ks. K. wraca do kraju, by wziąć udział w wojnie światowej w szeregach armji pod wodzą swego ojca, króla Ferdynanda. Już wtedy ujawniały się pierwsze rozdźwięki między następcą tronu, a niektórymi politykami, którzy na starzejącego się króla Ferdynanda wywierali wpływ przemożny, ograniczając prawa korony. W okresie martwoty i niepewności politycznej po zawarciu pokoju z państwami centralnemi ks. K. po raz pierwszy zrzekł się 2. IX. 1918 r. praw do tronu. Ponowił tę decyzję 1. VIII. 1919 r., a jakkolwiek ją później odwołał i zaczął ponownie brać udział w ź) ci u państwowem, dawało się odczuwać, iż nadal nie aprobował panującego wówczas w Rumunji systemu. Po ślubie w r. 1921 z córką króla Konstantyna greckiego Heleną (ur. 1896 r.), z którego to małżeństwa urodził się syn Michał, przyszłość dynastji była zapewniona. Ks. K. po raz trzeci zrzekł się praw do tronu 28. XII. 1925 r., w czasie pobytu zagranicą, gdzie pozostał aż do czerwca 1930, wobec czego po śmierci Ferdynanda I (20. VII. 1927 r.) królem ogłoszono ks. Michała pod regencją drugiego syna króla Ferdynanda, ks. Mikołaja, patrjarchy Cerkwi rumuńskiej i prezydenta Najwyższego Trybunału Buzdugana. W czasie pobytu zagranicą ks. K. studjował życie polityczne i urządzenia innych państw, aby móc skorzystać z tych wiadomości z chwilą powrotu do ojczyzny. Powrót ten nastąpił 6. VI. 1930 r., a 8-go t m. parlament rumuński proklamował K. królem jako K. II; małoletni król Michał otrzymał tytuł wielkiego księcia („wojewody": voevod jest starym tytułem hospodarów mołdawskich i wołoskich, a więc książąt) Alby Iulii, od miasta, w którem w r. 1922 Ferdynand I koronował się na króla Wielkiej Rumunji. Jako król K. II okazał swoje niepospolite zdolności w rządzeniu krajem, tak trudnym do kierowania, jak Ruinunja, wskutek stałego silnego podniecenia tam namiętności politycznych oraz przerostów ambicyj stronnictw, koteryj i jednostek. K. II umiał zwolna podporządkować ideałowi silnego państwa wszelkie namiętności i ambicje, jednakowo uzyskując wpływ na stronnictwa dawnego królestwa rumuńskiego, jak i pro-wincyj przyłączonych w 1918 r., stając się istotnym najwyższym autorytetem i arbitrem. Obok kierowania wewnętrzną polityką kraju K. II ujawnia szczęśliwą inicjatywę również i na terenie międzynarodowym; nadzwyczajną uwagę poświęca rozwojowi sił zbrojnych, tworzy flotę wojenną na m. Czarnem, oraz łoży na instytucje kulturalne. Jako szwagier króla Ale-