Magazyn6
8301

179

KOBIETA W PRAWIE HANDLOWEM

cem. Jakie środki obrony przysługują żonie kupca przed rozciągnięciem na jej majątek odpowiedzialności za długi męża? Powinna ona udowodnić swą własność umową majątkową małżeńską, żeby jednak można się było na nią powoływać, musi być wg. art. 73 K. H- wpisana do rejestru handlowego o niej wzmianka (i wszystkie jej zmiany), oraz muszą być załączone odpowiednie dokumenty do aktów rejestrowych. Wzmianka ma moc tylko wobec wierzycieli, których należności powstały wskutek prowadzenia przedsiębiorstwa przez męża po wpisaniu wzmianki (również w rejestrze ewentual nego zakładu głównego). Nie można się przeto powoływać na umowę majątkową małżeńską (intercyzę) wobec wierzycieli, których należności powstały w okresie między zawarciem intercyzy, a jej wpisaniem do rejestru, chyba żeby o tej umowie i jej treści wiedzieli, t. zn. egzekwując swą należność na majątku żony, byli w złej wierze. Dowieść tej złej wiary musi żona. Wpis wzmianki o umowie ma charakter konstytutywny, tworzy bowiem prawo żony do żądania wyłączenia swego majątku z pod egzekucji. Te same uprawnienia żądania wpisu wzmianki o intercyzie przysługują małżonce spólnika spółki jawnej (art. 80 K. H.) i komandytarjusza spółki komandytowej (art. 146 § 3). Inaczej przedstawia się położenie żony kupca nierejestro-wego. Posiadanie bowiem intercyzy, będącej dowodem własności majątku żony, stawia żonę w położenie jednego z wierzycieli męża. przyczem inni wierzyciele męża nie są chronieni przeciw prawom żony obowiązkiem ujawnienia intercyzy i mogą je tylko obalać na podstawie przepisów o czynnościach dłużnika, zdziałanych na szkodę wierzycieli. Tylko tam, gdzie istnieje instytucja rejestru majątkowego, t. zn. na obszarze mocy obowiązującej Kod. Cyw. niem., umowa majątkowa małżeńska, normująca stosunki majątkowe między małżonkami inaczej, niż ustawa, jeżeli jest wpisana do tego rejestru lub znana wierzycielom, jest skuteczna wobec wszystkich wierzycieli (nietylko handlowych § 1431 i 1435 K. C. niem.)- Powoływać się na rejestr majątkowy w stosunkach handlowych może tylko kupiec nierejestrowy; rejestrowy musi wciągnąć te okoliczności do rejestru handlowego (art. XXVI przepisów wprowadzających K. H-).

Istnieją także tylko na obszarze b. Królestwa Kongresowego pewne ograniczenia procesowe żony, będącej kupcem. Może ona stawać w sądzie nawet wtedy, gdy sprawa dotyczy majątku, będącego wedle prawa pod zarządem i w użytkowaniu męża, jeżeli prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe lub uczestniczy jako spólnik w spółce jawnej lub komandytowej za zgodą męża. Jeżeli jednak brak tej zgody lub brak upoważnienia męża, albo mąż nie został przypozwany, wyrok co do majątku, będącego pod zarządem i w użytkowaniu męża, nie ma wobec niego skutków prawnych, ani egzekucja do tego majątku nie może być skierowana,

0    ile żona prowadziła proces bez zgody męża (art. 182 Kod. Cyw. Król. Pol. w redakcji art. XII przepisów wprowadzających K. H.). Zasadą więc jest stawanie w sądzie bez upoważnienia męża, wyjątkiem — konieczność posiadania takiego upoważnienia, ze względu na możność egzekucji na majątku, będącym pod zarządem męża i w jego użytkowaniu.

Również i prawo upadłościowe reguluje szereg kwestyj, wyłaniających się ze stosunków majątkowych między małżonkami. Pominiemy tu art. 52 prawa upadłościowego

1    art X przepisów wprowadzających, traktujący o zmowach małżeńskich, zawartych w czasie trwania małżeństwa, jako nie rozróżniający stanowiska żony i męża, a zajmiemy się art. 21 i 30. Chodzi w nich

0    ustalenie składu masy upadłości upadłego. Wchodzą do niej rzeczy, będące we wspól-nem władaniu małżonków, jeżeli zaś wspólność domowa została przerwana w ostatnim roku przed ogłoszeniem upadłości (domniemanie działalności in fraudem creditorum w tym okresie) wchodzą do masy również

1    rzeczy, będące we władaniu drugiego małżonka, z wyjątkiem rzeczy, służących wyłącznie do jego użytku osobistego. Za chodzi tu jednak różnica w stanowisku męża i żony w sposobie udowodnienia. O ile bowiem żona upadłego, wnosząc powództwo o wyłączenie swych rzeczy, nabytych w czasie trwania małżeństwa z masy, musi udowodnić, że nie zostały one nabyte z funduszów męża (art. 30 prawa upadłościowego), to mąż winien tylko dowieść, że rzeczy, których wyłączenia z masy upadłości upadłej żony żąda, zostały nabyte przez niego i on jest ich właścicielem. Dowód wymagany od żony upadłego jest więc trudniejszy, wy-

12