Magazyn65301

549

LIKWIDACJA PRYWATNEJ WŁASNOŚCI NIEPRZYJACIELSKIEJ

Cena, lub odszkodowanie, wynikające z wykonania likwidacji, ustala się stosownie do sposobu oceny i likwidacji, określonych w ustawodawstwie kraju, w którym majątek został zatrzymany i zlikwidowany. Ochrony prawnej przy likwidacji odszko-dowaniowej traktaty nie dają zlikwidowanemu.

Przy likwidacji odniemczającej ochrona prawna zlikwidowanego przyznana przez traktaty, polega na roszczeniu o odszkodowanie z powodu niesłusznego uszczuplenia produktu likwidacyjnego przez warunki sprzedaży, lub zarządzenia rządu państwa likwidującego, nieprzewidziane ogólnem jego ustawodawstwem. Roszczenie rozpatruje Mieszany Trybunał Rozjemczy, lub rozjemca przez ten Trybunał wyznaczony. Trybunał składa się z trzech członków, Rząd państwa aljanckiego i rząd niemiecki, lub austrjacki, ustanawiają po jednym członku, przewodniczący zostaje obrany za porozumieniem obu zainteresowanych rządów. W braku porozumienia, przewodniczącego wyznacza Rada Ligi Narodów. Trybunał Rozjemczy stosuje w postępowaniu zasadę sprawiedliwości i słuszności, a decyzje jego są prawomocne i ostateczne.

b) Na podstawie ustawodawstwa polskiego. Polska wydała szereg ustaw, regulujących sposób wykonania prawa likwidacji, przyznanego jej w traktacie wersalskim w art. 92 i 297, natomiast nie wydała żadnych ustaw co do wykonania prawa likwidacji przyznanego jej w traktacie St. Ger-main en Laye w art. 249, co do własności austrjackiej na obszarze byłych zaborów niemieckiego i rosyjskiego, co uznać należy za rezygnację z tego prawa.

Dla - wykonania prawa zatrzymania i likwidacji, w myśl traktatu wersalskiego, wydana została ustawa z dn. 4 marca 1920 roku o rejestracji i zabezpieczeniu majątków niemieckich (Dz. U. R. P. Nr. 25 poz. 153) > oraz rozporządzenie wykonawcze do niej (Dz. U. R. P. _z r. 1920 Nr. 45, poz. 282). W myśl tych przepisów podlegały rejestracji przez władne administracyjne wszelkie majątki, prawa i udziały, znajdujące się na obszarze Polski, należące dnia 10 stycznia 1920 r. do obywateli Rzeszy Niemieckiej, lub do osób prawnych, zarządzanych, lub kontrolowanych przez tych obywateli, niezależnie od miejsca znajdowania się siedziby tych osób prawnych i nie mogły być one aljenowane, obciążane, wydzierżawiane, ani wywożone zagranicę, a wierzytelności spłacane bez zezwolenia Prezesa Głównego Urzędu Likwidacyjnego, udzielonego w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych i ministrem właściwym ze względu na rodzaj mienia. Dokonanie powyższych czynności bez takiego zezwolenia, lub niezgodnie z niem, powodowało, niezależnie od kar aresztu i grzywien, nieważność tych czynności, którą na wniosek Głównego Urzędu Likwidacyjnego orzekał sąd. Majątki i prawa, podlegające zgłoszeniu, mogły być poddane pod przymusowy zarząd państwowy.

Wykonanie likwidacji uregulowane zostało w ustawie z dnia 15 lipca 1920 r. (Dz. U. R. P. Nr. 70, poz. 467), oraz w rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 6 maja 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 53, poz. 357). Przeprowadzenie likwidacji powierzono Komitetom likwidacyjnym: w Poznaniu na województwo poznańskie i pomorskie i w Warszawie na pozostałe województwa. Komitety są organami administracyj-nemi kolegjalnemi, ich decyzje są nieza-skai żalne i podlegają wykonaniu narówni z prawomocnemi wyrokami sądów. Do nich należy kwalifikowanie majątków, praw i udziałów do likwidacji, decyzje o sposobach likwidacji, przeprowadzanie likwidacji i wydawanie wszelkich zarządzeń, związanych z likwidacją, oraz zwalnianie od likwidacji.

Są trzy sposoby likwidacji: przez zbycie majątku, prawa, lub udziału przez właściciela, przez zatrzymanie na rzecz państwa oraz przez sprzedaż przymusową. W razie zastosowania likwidacji przez zbycie majątku przez właściciela, umowa zbycia uzyskuje moc prawną po zatwierdzeniu jej przez Komitet według jego uznania. Zbycie, dokonane bez zezwolenia Komitetu, lub nie-zatwierdzone przez Komitet, jest nieważne z samego prawa. O ile Komitet stosuje likwidację przez zatrzymanie na rzecz Państwa, zarządza oszacowanie objektu przez rzeczoznawców, poczem określa odszkodowanie, z którego potrąca wartość przechodzących na Państwo zobowiązań i ciężarów rzeczowych. Uchwała o przejęciu na własność Państwa podlega ogłoszeniu w Monitorze Polskim i w trzy dni po jej ogłoszeniu majątek przechodzi na własność Państwa. Trzeci sposób likwidacji przez sprzedaż przymusową nie był w praktyce stosowany, głównie z powodu trudno-