Magazyn65401

550 LIKWIDACJA PRYWATNEJ WŁASN. NIEPRZ. — LIMANOWSKI BOLESŁAW

ści wyeliminowania pewnych grup osób niepożądanych od udziału w przetargu sądowym.

Koszty postępowania likwidacyjnego ustala Komitet; obciążają one likwidowane mienie w granicach sum faktycznie wydanych i uzasadnionych. Pretensja zlikwidowanego o wypłatę szacunku likwidacyjnego ma charakter publiczno-prawny, zaś o odszkodowanie za zwłokę w wypłacie szacunku — prywatna-prawny. Zlikwidowany obywatel niemiecki mógł dochodzić roszczenia

0    odszkodowanie z powodu wadliwej likwidacji przeciw Państwu Polskiemu przed Mieszanym Trybunałem Rozjemczym polsko-niemieckim.

Powyższe przepisy pozwoliły rządowi polskiemu na planowe przeprowadzenie likwidacji, która zrazu ograniczała się do dobrowolnych sprzedaży, a później, wobec zwolnienia przez Niemców tempa akcji zbywczej, przeszła na terenie województw poznańskiego i pomorskiego na przymusową. Ogółem zlikwidowano na terenie tych dwu województw: nieruchomości wiejskich 3 973 obszaru ha 170 590 32, 20, nieruchomości miejskich 1 609, przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych, kredytowych

1    użyteczności publicznej 249, instytucyj humanitarnych 30. Na terenie pozostałych województw stosowano tylko likwidację dobrowolną, która objęła kilka tysięcy hektarów objektów wiejskich i kilkaset objek-tów miejskich.

Wobec nieznacznych środków finansowych, przeznaczonych na likwidację przez Skarb Państwa, oraz energicznej akcji Niemiec na terenie międzynarodowym, uznać należy wyniki likwidacji za zadawalające.

Zgodnie z zaleceniami Planu Younga co do zaniechania likwidacji prywatnej własności niemieckiej, Polska zrzekła się w porozumieniu polsko-niemieckiem z dn. 31. X. 1929 r. (Dz. U. R. P. z r. 1931 Nr. 90, poz. 704) prawa likwidacji, którą wykonała, lub mogła wykonać odnośnie do majątków, praw i udziałów niemieckich, znajdujących się jeszcze w rękach ich właścicieli, lub dawnych właścicieli, w dniu 1 września 1929 r., przyczem objekt nie jest uważany za pozostający w ręku właściciela, jeżeli on zachowuje jeszcze zamieszkanie na likwidowanej nieruchomości, lecz osoba trzecia korzysta już efektywnie z nieruchomości w całości, lub częściowo. Natomiast za znajdujący się w rękach właściciela uważa się objekt administrowany przez właściciela za pośrednictwem osoby trzeciej, ale nie wydzierżawiony przez właściciela. Zwolnienie z likwidacji następuje na podstawie orzeczenia Komitetu Likwidacyjnego.

W porozumieniu polsko-niemieckiem z 31. X. 1929 r. rząd niemiecki zrzekł się roszczeń charakteru finansowego, lub dotyczących mienia i to zarówno państwa jak i swoich obywateli do Polski, a pozostających w związku z wojną, lub traktatem pokoju, a więc również roszczeń obywateli niemieckich, wniesionych do Mieszanego Trybunału Rozjemczego polsko-niemieckiego o odszkodowanie z powodu wadliwej likwidacji. Wskutek tego porozumienia, Trybunał polsko-niemiecki został układem z dn. 1. XII. 1931 zamknięty (Dz. U. R. P. Nr. 69, poz. 513 z r. 1933), zaś postępowanie przed sądami powszechnemi i Najwyższym Trybunałem Administracyjnym, dotyczące roszczeń objętych zrzeczeniem, podlega umorzeniu (Rozp. Prezydenta Rzp. z 12. II. 1932 Dz. U. R. P. Nr. 13, poz. 82).

Literatura: Dembiński Sł.: Zarządzenia wojenne niemieckie a mieszany trybunał rozjemczy polsko-niemiecki. Poznań 1926. — GŁdel G. i Barrault H. E.s Le traiti de paix avec 1’AUemagnc et les intirils privśs. Paris 1921. — Isay H.: Die privaten Rechte u. Interesem im Friedensuertrag. Berlin 1923. — Kaufman E.: Die Recht$verhdltnisse der on Polen abgetretenen Ostmark. Berlin 1919. — Kierski KLikwidacja majątków niemieckich według traktatu pokoju „Bibljoteka Przeglądu Admin.^u Nr. 1. Poznań 1921. — Tenłez Likwidacja własności niemieckiej w Polsce. „Encyklopedja Podręczna Prawa PublicznegoWarszawa. — Komornicki W.: Likwidacja mienia niemieckiego w Polsce. Warszawa 1925. — Na-mitkieicicz J.s Mieszany Trybunał Rozjemczy polsko-niemiecki. Warszawa 1922. — Raczyński A.: Traktaty pokojowe wobec praw majątkowych. Kraków- Warszawa 1920. — Szcza-tciński Z.: Likwidacja majątków niemieckich w Polsce. Warszawa 1923. — Schramm W.: Targ ziemią w województwach poznańskiem i pomorskiem 1920 1925. Pomań 1927. — Strupp K.: Wórterbuch des Vólkerrechtes und der Diplomatie. T III. Berlin-Leipzig 1929. — Wolff E.: Priratrechtliche Beziehungen zwischen fruheren Feindm nach dem Friedensvertrag. Berlin 1921.— ZtcehU Das Deutsch-polnische Liąuidationsabkommen. Deutsche Juristen-Zeitung. Berlin 1930.

Wilhelm Turteltaub.

Limanowski Bolesław.

L. urodził się w 1835 ^r- ^w majątku rodzinnym Podgórzu nad Dźwiną w Inflantach polskich, um. 1935 r. W r. 1854 kończy szkołę realną w^r Moskwie i wstępuje na medycynę do uniwersytetu tamtejszego. Panujące podówczas stosunki uniemożliwiały mu wejście na wydział historyczno-literacki, o którym marzył. Zarówno w szkole realnej, jak i w pierwszych latach uniwersytetu