Magazyn6
9501

487

BOLESŁAW CHROBRY — BOLIWJA

świadczy o wzroście stanowiska polskiego władcy i o nieprzeciętnych jego zdolno ściach dyplomatycznych. Jednakże sukces Bolesława był tylko chwilowy. Państwo Polskie było jeszcze zbyt młode, nieshon-solidowane wewnętrznie, niedość jeszcze samo ugruntowane w chrześcijaństwie. Doraźne skutki wyprawy knowskiej wyraziły się w odzyskaniu starej lechickiej ziemi czerwieńskiej; jej dziejowe, wychowawcze dla państwa znaczenie, było ogromne: prócz wielkiego, legendą opromienionego militarnego czynu Bolesława, wskazała ona, uzasadniła i następnym wytknęła pokoleniom rolę Polski na wschodzie Europy.

Całość działalności politycznej Bolesława Chrobrego i jego testament dziejowy można sprowadzić do następujących zasadniczych postulatów:

i. „Konsolidacja wszystkich plemion le-chickich w ramach państwa, zabezpieczonego silnemi granicami naturalnemi z dostępem do morza i oparciem o potężny wal górsko-leśny Sudetów i Karpat, którego słabsze miejsca i bramy wpadowe starał się umocnić przy pomocy systemu marchij, zaczerpniętego — jak tyle innych urządzeń państwowych — z najlepszych wzorów zachodnich. Tak bowiem należy rozumieć i oceniać zdobycze Chrobrego, wybiegające poza granice jednostki geograficznej, jaką było państwo lechickie w basenie Odry i Wisły. Wartość i znaczenie tych marchij (łużycko-milczańskiej, morawskiej, słowackiej i przemysko-czerw eńskiej) u wy datni się wyraźniej jeszcze, jeśli zważymy skutki ich utraty po Chrobrym. Utrata marchji łużycko-miśnieńskiej i bramy morawskiej zdecydowała zczasem o utracie ląska podważonego w swych geograficznych podstawach z obu stron, od bramy łużyckiej i morawskiej. Utrata marchji słowackiej zemściła się na losach polskiego Spiszą w dolinie Popradu i spowodowała cofnięcie się granic państwowych z tej rdzennie polskiej części ziemi ongiś sandec-kiej na grzbiet Beskidu, tak, że tylko mur tatrzański uratował leżący poza nim słup ziemi podhalańskiej. Wreszcie utrata marchji ruskiej powstrzymała na czas dłuższy naturalną ekspansję polską, tak etniczną jak i polityczną, szlakami losowe-mi w kierunku zbożodajnych czarnoziemów Podola i Wołynia, których krasę i bogactwo oglądały oczy Bolesławowe podczas sławnej wyprawy kijowskiej". (Semkowicz).

2.    Uniezależnienie się od przewagi germańskiej i ugruntowanie niepodległości przez wytworzenie spoistej organizacji wewnętrznej w dziedzinie kościelno-admini-stracyjnej i militarnej.

3.    Taktyka czynnej obrony przez podejmowanie w odpowiednich okolicznościach akcji zaczepnej.

4.    Bezwzględne tępienie waśni i sporów wewnętrznych i tendencyj separatystycznych, osłabiających spoistość i więź jednolitą państwa. W koronie królewskiej dał Bolesław symbol tej jedności i jej ostoję, zasługując się przyszłym pokoleniom, dla których ten symbol stał się hasłem ponownego zjednoczenia w jedno państwo na rodowe.

Literatura: GniideiM Boleaiau dr.:    hola dńęjowa Bole-

sława Chrobrego a zagadnienia polityki bieiącej. Lwów 1996, — JdklnuHDicK fL' Szlak wyprawy kijowskiej Bolesława Chrobrego, „Rocznik wołyński⁴\ I. 111. Równe 1934. — KneyśmieomwM 8tJ Problem wschodni w hislorji polskiej. Kraków 1916. Semkowicz Wlad Geograficzne podstawy Polski Chrobrego. „Kwart, historyczny**. Lwów 1926.— Sobieski Bolesław Chrobry. Kraków 1926. — Tymieniecki K.: Bolesław Chrobry. „Pelski Słownik BiograficznyEakrsetcmki St. Bolesław Chrobry Wielki. Lwów 1926.

H. M.

Boliwia.

Republika płd. Ameryki. Nie posiada dostępu do morza (po wojnie z Chile 1880), sąsiaduje z Brazylją, Paragwajem, Peru, Chile i Argentyną. Leży między 8° a 22⁰ 50’ szer. gengr płd. o 58° do 70° dł. gengr wsch Niegdyś była państwem Inkasów (szczątki prastarej kultury szczepu Kui-czua), w 1524 została odkryta przez Europejczyków, w 1538 zdobyta przez Hiszpanów, do XVIII w. należała do Peru. W 1825 wywalczył i ogłosił wolną republikę S. Bolivar (stąd nazwa kraju). Do dziś dnia prowadzi B. spór z sąsiadami Peru i Chile o graniczne terytorja (dostęp do morza), jak również z Paragwajem o Gran Chaco. Pow. B. wynosi 1,332 tys. km’, a dzieli się na 8 departamentów: El Beni, Chuquisaca, Cochabamba, La Paz, Oruro, Potosi, Santa Cruz, Tarija i 3 terytorja: Noroeste, Oriente, Chaco. B. liczy (1934) 3,7 milj. mieszkańców, co daje 2,8 mieszk. na km*, w tern 6o°/c Indjan, 30% metysów, 10% Europejczyków (Polaków 20), wśród których przeważa wyznanie rzym. kat., oraz język hiszpański. Biali opanowali handel, przemysł, urzędy, administrację, tubylcy trudnią się górnictwem, rolnictwem i wy-