Magazyn60601

302

KOMUNIZM

styczny; to ostatnie zadanie, t. j. przeniesienie komunizmu ze współżycia grup sektan-tów na całość życia społeczno-państwowego wyróżnia komunizm sekt, od komunizmu pierwotnych gmin chrześcijańskich, które, chcąc urządzić swoje wewnętrzne stosunki wedle zasad swoich, nie występowały z programem polityczno-społecznym.

Taką główną sektą w średniowieczu była sekta Waldensów, której nazwa pochodzi od domniemanego jej założyciela Waldensa. Członkowie jej byli przeważnie rzemieślnikami, zwłaszcza tkaczami; powstała ona w końcu wieku XII, ale rozszerzyła się znacznie w wieku XIII; wyznawców jej zwano jeszcze Albigensami, od nazwy miasta Albi — jednego z głównych jej punktów. Szerzyła się ona głównie w południowej Francji, miała charakter demokratyczno-ko-munistyczny. W komunizmie żyli jednak tylko „doskonali" z pośród nich, to znaczy ci, co byli całkowicie w wierze sekty utwierdzeni i uświadomieni. Związana ona była z pewnego rodzaju mistycyzmem; wyznawcy jej byli przeciwnikami służby wojskowej, byli zwolennikami oświaty i równych praw mężczyzn i kobiet; bezżeństwo było u nich pożądanem, a małżeństwo źle widzianem; starali się oświecać wzajemnie i odbywali (mężczyźni z kobietami) wędrówki, wygłaszając kazania. Władze świeckie i duchowne prześladowały ich, i począwszy od 1208 r., aż do szóstego dziesięciolecia tegoż wieku, trwała na terenie Francji południowej prawdziwa z nimi wojna, która skończyła się ich zniszczeniem. Ale nauka ich rozszerzała się później w innych częściach Europy zachodniej, a częściowo i centralnej, przybierając stosownie do miejsca i czasu rozmaite zabarwienia i nazwy.

We Włoszech północnych, pod koniec wieku XIII, około 1260 r., powstała bardzo zbliżona do tamtej, sekta „Braci Apostolskich". Założycielem jej był Gerardo Sega-relli z Alzano. Członkowie sekty żyli w ubóstwie, nie wolno im było posiadać własnych domostw, ani bogactw, a nawet dużych zapasów, żyli z tego, co im dano; zamożni członkowie musieli pieniądze swe oddać bractwu, mężczyźni i kobiety zwali się braćmi i siostrami. Małżeństwo w sekcie było zabronione. Bracia, udający się na głoszenie zasad sekty, mieli prawo brać ze sobą siostrę, jako pomocnicę, głosili pokorę. Komunizm uważali za warunek doskonałości. Sekta ta uległa prześladowaniom, założyciel jej został spalony w 1294 r. Mimo to rozwijała się dalej, posiadając wybitnego i energicznego przywódcę Dol-cino, który w początkach wieku XIV, wywołał powstanie komunistyczne, trwające dzięki poparciu chłopów od 1304 do 1307 r.; przeobraziło się ono w wojnę chłopską, stłumioną z ogromnem okrucieństwem.

W wieku XV, skrajny odłam Husytów wyznawał i praktykował zasady komunistyczne; Husyci komuniści przechodzili różne fazy. Zasłynęli wśród nich później Bracia Czescy. Była to sekta pokojowo-komu-nistyczna, która nawet odgrywała dużą rolę kulturalną przez długi okres czasu. Z biegiem czasu, ten początkowy ich komunizm coraz bardziej bladł. W ruchu husyckim sekta Adamitów stanowiła najskrajniejszy odłam komunistyczny. W Niemczech, w wieku XVI, Tomasz Munzer występuje jako zwolennik komunizmu; wszczyna znaczny ruch powstańczy wkońcu zgniecony. Wreszcie występuje anabaptyzm, który rozszerza się w Niemczech południowych i w Westfalji. W stolicy jej, w Monasterze, wybucha powstanie. Anabaptyści zdobywają miasto, zagarniają w niem władzę i prowadzą długą walkę, kończącą się ich porażką i straszną egzekucją w lecie 1534 r. W Monasterze, w czasach rządów anabaptystów panował komunizm. W wieku XVII ten sekciarsko-komunistyczny ruch zniknął. Powstał on, jak widzieliśmy, jako forma współżycia gmin religijnych; stopniowo, skutkiem prześladowań przeobraził się w ruch sekciarsko-rewo-lucyjny. Cała historja ruchu tego stwierdza niewątpliwie niemożliwość pogodzenia komunizmu z typem społeczeństwa nowożytnego, opartego na wzrastającym rozwoju indywidualizmu. Nie znaczy to, oczywiście, aby indywidualizm ten uniemożliwiał rozległe reformy społeczne na korzyść warstw pracujących, żeby nie dopuszczał interwencji państwa w życiu społeczno-gospodar-czem.

Po upadku komunizmu sekciarskiego, powstaje komunizm, jako teorja ustroju spo-łeczno-gospodarczo-demokratycznego. Już podczas ruchu Tomasza Miinzera nastąpił pewien (luźny zresztą) związek pomiędzy ruchem sekciarsko-komunistycznym, a teorją komunizmu, gdyż „Utopja" Morusa przetłumaczona została na język niemiecki i znana była Miinzerowi. W końcu wieku XVIII w Spisku Babeuf’a widzimy również komunizm teoretyczny, połączony z ruchem już