8 (898)

du, jak i do przyspieszenia tłoka. To ostatnie rośnie bowiem jednocześnie ze wzrostem prędkości obrotowej (w kwadracie) i ze zwiększeniem się skoku tłoka i jest czynnikiem ograniczającym możliwość zwiększenia szybkobieżności silników długoskokowych.

Typowym przykładem zmian stosunku S/D w silnikach jednej „rodziny” jest przejście z silnika WFM 125 m³ poprzez silnik 150 cm³ do silnika 175 cm³ przy zachowaniu tego samego skoku S = 58 mm. Średnica cylindra i stosunek S/D wynosiły kolejno:

52 mm —1,115;    57 — 1,01;    61,5 — 0,943.

Silnik 125 cm³ rozwijał moc maksymalną 5,0 KM przy 4500 obr/min, silnik 150 cm³ wykazywał maksimum mocy (6,5 KM) przy 4800 obr/min, a silnik 175 cm³ (wersja seryjna) 9 KM przy 5000 obr/min. Tak więc prędkość tłoka Cj_r wzrastała stopniowo, a jednocześnie rosły siły bezwładności wskutek stosowania tłoków o coraz większej średnicy D, czyli i cięższych. Ponieważ są to silniki dwusuwowe, w których częstotliwość cyklów roboczych jest dwukrotnie większa niż w silnikach czterosuwowych. a tłoki mają wyższą temperaturę w czasie pracy silnika, wzrost średnicy cylindra ma również i ten ujemny aspekt, że odprowadzanie ciepła do ściań cylindra jest szczególnie trudne.

Niekiedy badacze widzą ponadto w krótkoskokowości silnika dwusuwowego — nie bez słuszności — przyczynę pogorszenia się warunków napełniania cylindrów ładunkiem i oczyśzczania cylindra ze spalin. Cylindry o mniejszej średnicy są pod tym względem, jak i pod względem odprowadzania ciepła i skłonności do deformacji, istotnie korzystniejsze. Stąd wynika też konieczność utrzymania pojemności skokowej cylindrów w silniku dwusuwowym w określonych granicach: na ogół nie przekracza ona 350 cm³, choć zdarzały się konstrukcje o pojemności skokowej cylindra 443 cm³ (silnik GOLIATH), 499 cm³ (silnik AERO 30 i 50 z lat trzydziestych), czy 550 cm³ (silniki DKW i krajowej produkcji S80 do agregatów pożarniczych).

Na ogół konstruktorzy obawiają się trudnych do opanowania problemów w silnikach dwusuwowych o dużych cylindrach, czy choćby o dużych średnicach tłoków przy małym stosunku S/D. Oprócz trudnej do utrzymania w dużym zakresie prędkości obro-