Magazyn66701

263

KOMUNIKACJA

cej następujące zadania: i) troskę o budowę i utrzymanie dróg publicznych stosownie do potrzeb obrotu publicznego, oraz 2) ochronę istniejących dróg publicznych. Pierwszego zagadnienia dotyczy ustawa z 10 grudnia 1920 r. o budowie i utrzymaniu dróg publicznych w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. R. P. Nr. 6, poz. 32 z 1921).

Drogi publiczne dzielą się na drogi państwowe (rządowe) i na drogi samorządowe. Do dróg państwowych należą drogi, mające znaczenie ogólnopaństwowe i uznane za takie przez sejm. Do dróg samorządowych należą: a) d r o-g i wojewódzkie, mające znaczenie ekonomiczno-komunikacyjne dla województw i zaliczone do tej kategorji przez uchwalę wojewódzkiego związku samorządowego; b) drogi powiatowe, mające znaczenie ekono-miczno-komunikacyjne dla powiatów i zaliczone do tej kategorji przez uchwalę powiatowego związku samorządowego; c) drogi gminne, do których należą drogi publiczne, nie zaliczone do jednej z trzech poprzednich kategoryj, a uznane za drogi gminne uchwałą rady gminnej, względnie miejskiej, oraz ulice i place miejskie, trybem powyższym za drogi gminne uznane.

Nadto istnieją t. zw. drogi dojazdowe do stacyj kolejowych i do przystani; nie tworzą one jednak osobnej kategorji dróg, z jaką dojazd łączy stację kolejową lub przystań.

Budowa, przenoszenie drogi z jednej kategorji do drugiej oraz zaniechanie drogi może nastąpić na mocy: 1) uchwały sejmowej co do dróg państwowych; 2) uchwały wojewódzkiego związku samorządowego co do dróg wojewódzkich; 3) uchwały powiatowego związku samorządowego co do dróg powiatowych; 4) uchwały rady gminnej, zatwierdzonej przez wydział powiatowy, co du dróg gminnych. W celu umożliwienia administracji publicznej budowy i utrzymywania dróg ustawa przewiduje następujące środki: a) prawo wywłaszczenia gruntów wraz ze znajdującemi się na nich budowlami oraz materjalów, niezbędnych do budowy i utrzymania dróg; b) czasowe zajęcie tych przedmiotów; c) prawo wstępu dla pomiarów na prywatne nieruchomości za upoważnieniem władzy administracyjnej I instancji i za wynagrodzeniem wyrządzonych szkód. W celu dostarczenia środków na budowę, utrzymanie i wzmocnienie dróg państwowych oraz udzielenia zapomóg na budowę, utrzymanie i wzmocnienie dróg samorządowych, utworzyła ustawa z dn. 3 lutego 1931 r. Państwowy Fundusz Drogowy (jednolity tekst: Dz. U. R. P. Nr. 45 poz. 352).

Przepisy, dotyczące ochrony dróg publicznych, zawarte są w ustawie z dn. 7 października 1921 r. o przepisach porządkowych na drogach publicznych (Dz. U. R. P. Nr. 89 poz. 656). Ustawa ta zawiera szczegółowe przepisy, dotyczące używania i ochrony dróg publicznych oraz przepisy, dotyczące utrzymania tych dróg. Wydane na podstawie tej ustawy rozporządzenie mi-nisterjalne z dn. 26 czerwca 1924 r. (Dz. U. R. P. Nr. 61, poz. 611) reguluje używanie i ochronę dróg i zawiera wyczerpujące przepisy, dotyczące niszczenia dróg, ruchu na drogach, urządzenia i utrzymania zajazdów oraz znaków drogowych (informacyjnych i ostrzegawczych). Do ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych obok powyższego rozporządzenia odnoszą się rozporządzenia ministerjalne z dn. 5 sierpnia 193^{2 r}- (Dz. U. R. P. Nr. 100, poz. 144) i ^z dn. 15 stycznia 1933 r. (Dz. U. R- P. Nr. 9, poz. 55).

3. Prawo komunikacyjne kolejowe. Przejawia się ono w szeregu postanowień prawnych, normujących rozliczne publicznoprawne stosunki kolei żelaznych i wypływające bądź to z monopolizacji kolei państwowych, bądź też z uprawnienia państwa do udzielania koncesyj osobom prywatnym na prowadzenie kolei, następnie w uregulowaniu ogranizacji publicznej administracji kolejowej, w uregulowaniu stosunku kolei żelaznych do innych działów administracji publicznej (poczty i telegrafu, administracji wojskowej, policji) i w regulowaniu międzynarodowego ruchu kolejowego. Prawo kolejowe obejmuje dalej przepisy, regulujące stosunek kolei do osób prywatnych, korzystających z usług kolei w zakresie przewozu. Przejawiają się one przedewszystkiem w odpowiedzialności cywilnej kolei za wypadki i w kolejowym regulaminie ruchu. Wskutek niezwykłego znaczenia, jakie posiadają koleje żelazne dla całokształtu życia społecznego, współczesne państwa występują bądź same, jako przedsiębiorstwa kolejowe, bądź też w wypadkach dopuszczenia prywatnych przedsię-