53002

źródłach rzymskich koniecznością likwidacji stanu niepewności prawnej co do własności rzeczy. W pewnych przypadkach z zasiedzenia mógł skorzystać nawet właściciel, któremu trudno było przeprowadzić dowód na to, że jest właścicielem. Zasiedzenie było znane już ustawie XII tablic. Dostępne było pierwotnie tylko dla obywateli rzymskich. Dotyczyło własności prywatnej, a jeśli chodzi o grunty to możliwe było tylko na gruntach italskich. Po zlikwidowaniu wszystkich różnic w obrębie pełnego władztwa prawnego nad rzeczą, zasiedzenie w prawie justyniańskim ukształtowało się jako instytucja jednolita.

Wymogi warunkujące zasiedzenie:

Res habilis - chodzi tu o przedmiot który można było nabyć na własność przez zasiedzenie. Wyjęte spod zasiedzenia były rzeczy niedostępne w obrocie gospodarczym, pochodzące z kradzieży, nabyte gwałtem i należące do fiskusa lub kościoła.

Titulus - tytułem słusznym była czynność leżąca u podstawy wejścia w posiadanie rzeczy, a więc umowa kupna - sprzedaży, posagu itp.

Fides - jest to dobra wiara posiadacza i istnieć musiała przynajmniej w momencie wejścia w posiadanie rzeczy.

Possessio - tylko posiadanie cywilne prowadzi do zasiedzenia, musi zatem ono polegać na faktycznym władaniu rzeczą połączonym z wolą zachowania jej dla siebie. Oddanie rzeczy w dzierżenie osobie trzeciej nie niweczy ciągłości posiadania jako niezbędnego warunku zasiedzenia.

Tempus - zgodnie z ustawą XII tablic to okres potrzebny do zasiedzenia. Wynosił jeden rok dla ruchomości, a dwa lata dla nieruchomości. Od czasów Sewerów na gruntach prowincjonalnych ich posiadacze użytkujący nieruchomości przez 10 lat ( mieszkańcy tej samej prowincji) albo przez 20 lat (mieszkańcy różnych prowincji) mogli za pomocą zarzutu procesowego odeprzeć powództwo o wydobycie, utrzymując się przy spornym gruncie.

e) Zawłaszczenie (occupatio) - jest najstarszym sposobem nabycia własności.

Polega na objęciu w posiadanie rzeczy niczyjej.

W rozwiniętym prawie rzymskim do kategorii rzeczy niczyich należały:

-    dzikie zwierzęta (istoty żyjące dziko); zwierzęta oswojone, które utraciły przyzwyczajenie powrotu do swojego właściciela

-    wyspa która wyłoniła się z dna morskiego, oraz inne wartościowe przedmioty wydobyte z morza,

-    rzeczy znajdujące się na terytorium Rzymu, a należące do obywatela z którego państwem rozpoczął Rzym wojnę,

-    rzeczy porzucone, w prawie justyniańskim nabywano je również przez zawłaszczenie,

-    skarb, przedmioty wartościowe tak dawno ukryte, że zatraciła się już pamięć o ich właścicielu.