Magazyn6801

snego rządu. Niektóre ustawodawstwa przewidują również możliwość pozbawienia obywatelstwa w pewnych ustawą określonych wypadkach.

2. Istota obywatelstwa w Polsce. Ustawa o obywatelstwie Państwa Polskiego z 20. I. 1920 musiała wobec niedawnej odbudowy państwa rozstrzygnąć przedewszystkiem zagadnienie: Kto jest w chwili jej wejścia w życie obywatelem polskim? Przyznała ten charakter prawny: 1) „osiedlonym", do których zaliczyła: a) zapisanych do ksiąg stałej ludności b. Królestwa Polskiego lub mających do tego prawo, względnie zapisanych do gminy miejskiej lub wiejskiej albo do jednej z organizacji stanowych na ziemiach b. cesarstwa rosyjskiego, wchodzących w skład Państwa Polskiego; b) mających prawo swojszczyzny (przynależności) w jednej z gmin na obszarze Państwa Polskiego, stanowiącym poprzednio część składową państwa austrjackiego lub węgierskiego; c) posiadających jeszcze przed 1 stycznia 1908 z tytułu obywatelstwa niemieckiego stałe miejsce zamieszkania na obszarze Państwa Polskiego, tworzącym poprzednio część składową państwa pruskiego. 2) Urodzonym na obszarze Państwa Polskiego, o ile danej osobie nie przysługuje obywatelstwo innego państwa, a to zgodnie z zasadą ustawy, wykluczającą t. zw. sujełs mixtes w granicach według art. 1, że „obywatel polski nie może być jednocześnie obywatelem państwa innego". 3) Tym osobom, którym przysługuje obywatelstwo polskie na mocy traktatów międzynarodowych. Mianowicie są to: a) co do obywateli niemieckich art. 91 traktatu pokojowego wersalskiego oraz konwencja wiedeńska z 30. VIII. 1924, co do Górnego Śląska konwencja genewska z 15. V. 1922; b) co do obywateli austrjackich art. 70—82

o

Obywatelstwo polskie.

i. Podstawa. 2. Istota obywatelstwa w Polsce. 3. Nabycie oLywatelstwa polskiego. 4. Uznanie obywatelstwa polskiego. 5. Utrata obywatelstwa polskiego. 6. Pozbawienie obywatelstwa polskiego. 7. Droga urzędowa.

1. Podstawa. Obywatelstwo państwowe nabywa się przez pochodzenie na zasadzie węzła krwi od osoby mającej obywatelstwo danego państwa (ius sanguinis) lub przez urodzenie na obszarze odnośnego państwa (ius soli — zasada terytorjalna). To są niejako dwie podstawowe zasady, spotykane w ustawodawstwach poszczególnych państw. Występują one jednak tam w rozmaitych kombinacjach, bo np. państwa o zmniejszającej się cyfrze urodzeń przechylają się raczej ku zasadzie miejsca urodzenia. Poza tem jednak można uzyskać obywatelstwo państwowe w drodze nadania przez powołaną do tego władzę (przez t. zw. natura-lizację) lub przez poślubienie obywatela danego państwa. I tu również w ustawach poszczególnych państw spotykamy odpowiednie zastrzeżenia i warunki. W traktatach międzynarodowych bywają zamieszczane klauzule o t. zw. opcji. Mianowicie po przejściu pewnego obszaru z pod suwerenności jednego państwa pod władztwo drugiego, np. po wojnie na podstawie zawartego traktatu pokojowego, wolno zamieszkałym tam obywatelom państwa odstępującego oświadczyć w ciągu oznaczonego terminu, że chcą zatrzymać swoje dotychczasowe obywatelstwo państwowe. Często traktaty łączą z wykonaniem opcji obowiązek opuszczenia danego kraju. Utrata obywatelstwa może nastąpić przez zrzeczenie się go, w następstwie nabycia obcego obywatelstwa, przez poślubienie obcokrajowca, skutkiem przyjęcia urzędu publicznego lub wstąpienia do armji w obcem państwie bez zgody wła