Magazyn67801

574

LOTERJA — LOTNICTWO

Rozwój, stan i organizacja lotnictwa.

Łoterja.

Prowadzenie wszelkiego rodzaju loterji, t. j. gry losowej. podług zgóry określonych, a od przypadku zależnych, warunków, należy do wyłącznego uprawnienia państwa. Stworzony obowiązującemi przepisami monopol państwowy wyklucza inne, prócz państwa, osoby od tego zajęcia. Wyjątkiem od tej zasady są 1. fantowe na cele użyteczności publicznej, lub na cele dobrocz} nne, urządzane przez osoby prywatne za zezwoleniem władz, dalszym wyjątkiem jest totalizator na wyścigach konnych, wreszcie premjowe pożyczki państwowe i książeczki prcmjowe P. K. O.

Eksploatuje monopol utworzone do tego celu przedsiębiorstwo państwowe, prowadzone pod firmą Polski Monopol Loteryjny, podlegające Ministrowi Skarbu. Ten wydaje statut organizacyjny dyrekcji przedsiębiorstwa, zatwierdza plan gry, oraz określa wysokość opłaty monopolowej. Sprzedażą losów zajmują się z reguły kolektorowie za umowną, io-procentową prowizją od obowiązkowej ceny losu; pobierają losy na kredyt, lecz na własne ryzyko, albowiem Monopol nie przyjmuje zwrotów. Dyrekcja urządza corocznie kilka 1. klasowych. Gra odbywa się w czterech klasach. Lós kupiony na pierwszą klasę, bierze z tym samym numerem udział w drugiej i następnych klasach, jednak za dopłatą pewnej kwoty (stawki) za prawo gry w każdej następnej klasie. Los może być podzielony na pięć części i tak sprzedawany. Losów w r. 1936/37 sprzedano 2,3 milj po 40 zł, tyleż w roku 1937/38. Stosunek prawny między grającym a przedsiębiorstwem monopolowem określa wyłącznie ustawa o monopolu loteryjnym, rozporządzenie wykonawcze i przepisy zawarte w planach gry. Przepisy kodeksu zobowiązań nie mają tu zastosowania (Kod. Zob. art. 612). Z wygranych nie wolno potrącać żadnych kwot, oprócz przewidzianych planami gry (p. niżej); nie podlegają podatkom i opłatom państwowym, ani samorządowym; nie ulegają zastawieniu, zajęciu, lub egzekucji; nazwisko wygrywającego nie może być bez zgody wygrywającego wyjawione; wygrane mają być wypłacone najdalej do 6 miesięcy. Wypłacono ^{w r}- ^r935/36: 71.6 milj. zł; w r. 1936/37:

73,7 milj. zł.

Dochód Skarbu płynie z opłaty monopolowej, wynoszącej podług planów gry 20% wygranej (z czego 2% otrzymc ią kolektorowie), z opłaty monopolowej, nałożonej na 1. prywatne, z podatku dochodowego przedsiębiorstwa i jego zysku handlowego. Wpłaty do Skarbu wynosiły w r. 1935/36: 22,4 milj. zł, w r. 1936/37: 24,2 milj. zł. Nadzór nad kolektorami należy do Dyrekcji, nad 1. prywatnemi do władz skarbowych, do nich należy także nadzór nad naruszeniem przepisów o monopolu loteryjnym. Naruszeniem jest podług art. 103 prawa karnego skarbowego urządzenie, lub prowadzenie loterji bez zezwolenia, uczestniczenie na obszarze Państwa Polskiego w działalności 1. zagranicznej, premjowanie innych transakcyj losami loteryjnemi, sprzedaż losów 1. państwowej po cenie innej od oznaczonej na losie, albo na raty, lub na dniówki, wreszcie sprzedaż szans wygrania z poszczególnego losu 1. państwowej. Kara: areszt do 6 miesięcy i grzywna od 100 do 20000 zł.

Państwo miało przez monopol na 1. ująć w legalne koryto skłonność ludności do hazardowej gry i ułatwić sobie walkę z lo-terjami zagranicznemi. Poszło jednak daleko poza swój zamiar, tworząc zarobkowe przedsiębiorstwo z głośną propagandą gry i dużą reklamą, które szkodzą autorytetowi Państwa i na masy wpływają niemoralnie i niepedagogicznie.

Źródła: ust. z dn. 9. VII. 1936 r. Dz. U. R. P. Nr. 55, poz. 398 (o monopolu loterji), R. M. S. z dn. 26. II. 1937 r. Dz. U. R. P. Nr. 21, poz. 134 (rozp. wyk.).

Literatura: Czechou>icx H⁷.: Loterja i jej rozwój. „Czas. Skarb., 1928. — Handelaman: La loterie d’£tat en Pologne. Parts 1935.—Jakubowski: Monopol loteryjny. Warszawa 1931. — LtnuJdn; Prawo karne skarbowe. Kraków 1938. — Poznański: Gra i Zakład. „Enc. Prawa Pry w.*¹ t. /. Warszawa 1936. — Weinfeld: Skarbowoić Polska, 4 wyd. Warszawa 1936.

I. Weinfeld.

Lotnictwo.

I. Rozwój, stan i organizacja lotnictwa. i. Zastosowanie lotnictwa i podział sprzętu lotniczego. 2. Historja lotnictwa oraz rozwój komunikacji lotniczej. 3. Charakterystyka światowego lotnictwa komunikacyjnego. 4. Rozwój i organizacja komunikacji lotniczej w Polsce. II. Lotnicze prawo. 1. Wstęp. 2. Historja. 3. Wojna lotnicza. 5. Publiczne prawo lotnicze w czasie pokoju. 5. Prywatne prawo lotnicze.

1. Zastosowanie lotnictwa i podział sprzęto lotniczego. Lotnictwem nazywamy komunikację powietrzną, czyli utrzymywanie, albo poruszanie się w atmosferze ludzi lub przed-

Ł