Magazyn6 6901

965

MOGILNICKI ALEKSANDER — MOLUKKI

żywą działalność na polu kodyfikacji prawa w Polsce. W latach 1919—1923 był generalnym sekretarzem Komisji Kodyfikacyjnej, w 1923 został wiceprezesem sekcji postępowania karnego, w 1926 wszedł do Rady Prawniczej. Jako główny referent opracował bez niczyjego udziału motywy Komisji Kodyfikacyjnej do kodeksu postępowania karnego, ogłoszone jako wydanie urzędowe pod tytułem „Projekt ustawy postępowania karnego z uzasadnieniem“. Warszawa — Lwów 1926/27. 2 tomy.

Jako niezłomny rzecznik zasady niezawisłości sądów ogłosił w 1928 rozprawę o niezawisłości sędziów w nowym ustroju sądowym. Gdy w 1928 została zawieszona zasada nieusuwalności sędziów z mocą obowiązującą od 1. I. 1929, M. został dekretem z 17. I. przeniesiony w stan spoczynku.

Obok adwokatury, której się poświęca po dymisji, M. pracuje w dalszym ciągu na polu naukowem i publicystycznem broniąc mocno w szeregu rozpraw i artykułów zasady niezawisłości sądów.

Z prac M. ważniejsze są: Sądy administracyjne. 1900. — Kary dodatkowe. 1907. — Dziecko i przestępstwo. Wyd. I. 1916, wyd. II. 1925. — Ogólne zasady prawa. Wyd. I. 1916, wyd. V. 1930. — Kodeks karny z objaśnieniami i tezami. Wyd. I. 1917, wyd. V. 1937. — Prawo cywilne Ziem Wschodnich. Przekład. 1920/21. — Akta wzorowe w sprawie karnej. Warszawa 1929. — K. p. k. a projekt Komisji Kodyfikacyjnej. 1930. — Ust. postępowania karnego z objaśnieniami i tezami. Wyd. I. 1917, wyd. IV. 1923. — La legislation pro-tectrice de 1’enfance en Pologne. Bruxelles 1921. — Niezawisłość sądów w nowym ustroju sądowym. Warszawa 1928 (odb. z „Gazety Sądowej". — Se ił reato debba esser tassativamente previsto dalia legge. Messina s. d. — Kodeks postępowania karnego. Tom I Warszawa 1929, tom II Motywy ustawodawcze. Warszawa 1930 — Kodeks postępowania karnego — komentarz. Kraków 1933. — Kodeks karny — komentarz. (Łącznie z prof. Glaserem). 1934- — Prawo o wykroczeniach — komentarz. (Łącznie z prof. Glaserem). 1934. — Ustawy karne dodatkowe. 1934. — Nadto liczne artykuły w prasie prawniczej.

Molukki.

M., wyspy w holenderskim zarządzie ko-lonjalnym, w skład których wchodzą: Am-boina (240 tys. mieszk.), Tual (161 tys. mieszk.), Ternate (179 tys. mieszk.) i Nowa Gwinea (314 tys. mieszk.) — razem 496 tys. km* i 894 tys. mieszk. Jako grupa geograficzna obejmują M. 56 000 km* i do 580 000 mieszkańców. Zbudowane są ze starych skal krystalicznych, miejscami występuje sfałdowana kreda i eocen. Na zachodniem wybrzeżu wznosi się czynny wulkan (wys. 1 569 m). M. są otoczone rafami koralo-wemi, a wśród nich w ciepłej i czystej wodzie żyje gatunek strzykwy Holothuria tri-pang, poławiany przez chińskich i malajskich nurków i sprzedawany jako przysmak na rynkach Kantonu i Singapuru. Najwięcej tri-pangu znajduje się na morzach M. Wulkaniczna gleba mniejszych M. jest ojczyzną drzewa goździkowego, którego suszony kwiat był zdawna cennym korzeniem w Chinach, Indjach i Europie. Dopiero ok. 1430 r. kupiec wenecki Nicolo Conti przyniósł do Europy wiadomość o „wyspach Korzennych". Od 1511 do 1605 r. były M. pod kontrolą Portugalczyków, potem przy pomocy krajowców zajęli je Holendrzy. Strzegli oni pilnie monopolu korzennego; według układu z miejscowymi sułtanami drzewo goździkowe mogio wyłącznie być hodowane na 4 małych wysepkach (główną była Am-boina). Wszędzie indziej sułtanowie byli obowiązani niszczyć plantacje. Dla opanowania monopolu Holendrzy nawet wyspy całe wyludniali. Gubernator sam corocznie kontrolował, czy niema gdzie jakich drzew ponad przepisaną ilość. W 1770 udało się francuskim plantatorom przenieść drzewo na wyspę Mauritius, skąd dostało się ono na Zanzibar. Od końca XVIII w. Zanzibar jest największym dostawcą goździków. W 1824 r. Holendrzy znieśli system monopolowy, a dziś M. dostarczają tylko nieznacznych ilości korzeni.

Siedzibą władz są dwie maleńkie wysepki, Amboina i Ternate. Ludność jest maho-metańska. Handel pozostaje w rękach tubylczych Arabów.

Literatura: Mfluthe; Handbuch der geographischm WittenscKaf-ten. Leipiię 1987. — Ritlleg: Spices. London 1912.—Statutach Jaarorersicht van Ned. Indie. Amtterdam 1938.

Józef Haliczer.