Magazyn6501

39

NEUTRALNOŚĆ

>

z zaborem statków i towarów włącznie oraz wykonywaniem prawa rewizji, b) Używania portów oraz wód neutralnych jako baz operacyjnych morskich do walki z przeciwnikiem, łącznie z zakładaniem stacyj radiotelegraficznych, tudzież wszelkich urządzeń mających służyć jako środek łączności z siłami walczącemi na lądzie lub morzu. c) Ustanowienia trybunału łupów na tery-torjum neutralnem lub na okręcie przebywającym na wodach neutralnych, d) Przysposobienia, względnie zbrojenia okrętów, co do których zachodzą dostateczne poszlaki, że są przeznaczone do udziału w operacjach wojennych przeciwko państwu, z któ-rem neutralny pozostaje na stopie pokojowej, jak również wyjazdu poza obręb własnej jurysdykcji okrętu przeznaczonego do udziału w operacjach wojennych, gdy okręt ten został w obrębie jurysdykcji przystosowany do użytku wojennego w całości lub w części (Punkty 2 i 4 przejęła konwencja z t. zw. „Reguł Waszyngtońskich", przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia 14. IX. 1872 przez sąd rozjemczy, powołany w sporze Alabama claims pomiędzy St. Zjedno-czonemi a Anglją). Oprócz wymienionych obowiązków ciążą ponadto na państwach neutralnych z mocy konwencji XIII pewne obowiązki, będące następstwem zasady, że nie stanowi naruszenia neutralności prosty przepływ okrętów wojennych przez neutralne wody tery tor jalne i chwilowy ich postój w portach neutralnych. 2) Do drugiej grupy obowiązków państw neutralnych można zaliczyć te, które polegają na powinności równego traktowania wszystkich prowadzących wojnę. Te powinności wiążą się prze-dewszystkiem z zasadą wolności prywatnego handlu neutralnych oraz komunikowania się z zagranicą. W myśl tej zasady konwencja V stwierdza, że państwo neutralne nie ma obowiązku przeszkadzać wywozowi, względnie tranzytowi na rzecz jakiegoś z państw wojujących: broni, amunicji oraz wogóle wszystkiego, co może być pożyteczne dla armji lub floty, tudzież że nie ma obowiązku zabraniać czy ograniczać używania na rzecz wojujących kabli telegraficznych lub telefonicznych oraz aparatów telegrafu bez drutu, które stanowią własność bądź jego samego, bądź towarzystw lub osób prywatnych. Otóż w związku z tern ta sama konwencja stanowi, że wszelkie zarządzenia o charakterze wstrzymującym lub ograni

czającym, jakie państwo neutralne wydaje w powyższych przedmiotach, powinny być stosowane równomiernie do wszystkich wojujących. Państwo neutralne ma ponadto obowiązek czuwać, żeby tej samej powinności przestrzegały towarzystwa i osoby prywatne będące właścicielami kabli telegraficznych, telefonicznych, względnie aparatów telegrafu bez drutu. Podobnie konwencja XIII stanowi, że państwo neutralne powinno jednakowo stosować do obydwu stron wojujących warunki, ograniczenia i zakazy, jakie wydaje w przedmiocie dopuszczenia okrętów wojennych państw prowadzących wojnę do swych portów, zatok, względnie wód terytorjalnych. 3) Ostatnią wkońcu grupę obowiązków spotyka się tylko w konwencji XIII. Stanowi ona mianowicie: „Zabronione jest oddawanie przez państwo neutralne z jakiegokolwiek tytułu, wprost lub pośrednio, państwu prowadzącemu wojnę, okrętów wojennych, broni i amunicji oraz wszelkiego sprzętu wojennego". Z przeglądu przepisów obydwu konwencyj wynika, że nietylko nie kuszą się one o zdefinjo-wanie stanu neutralności, ale nawet pomijają milczeniem obowiązki dla tego stanu najbardziej istotne, wyrastające z samego rdzenia neutralności. Nie wspominają np. zupełnie o tern, że państwu neutralnemu nie wolno dostarczać stronom wojującym posiłków w ludziach, ani oddawać im do rozporządzenia własnych oddziałów wojskowych. Konwencje wychodzą widocznie z założenia, że to jest samo przez się zrozumiałe i nie może budzić żadnych wątpliwości. Owa niepełność konwencji zmusza do szukania brakujących momentów w doktiynie, wytworzonej przez naukę prawa międzynarodowego, i do uzupełnienia konwencyj terni przynajmniej tezami nauki o neutralności, które stanowią trwały i niezaprzeczalny fundament całej instytucji. Jako punkt wyjścia można przyjąć, że neutralność jest stanem, będącym przeciwieństwem udziału w toczącej się wojnie. Kto bierze bezpośredni udział w wojnie przy pomocy własnej siły zbrojnej staje się stroną walczącą i przez to samo nie może być neutralnym. Nie wystarcza to jednak jeszcze: neutralny, aby utrzymać się w swej roli, musi wstrzymać się nawet od pośredniego udziału. Temu celowi służą przepisy konwencji o niedopuszczeniu ze strony neutralnego na własnem terytorjum do aktów państw wojujących,