Magazyn6
4701

39

AFRYKA — AGIO

Dziś A. nie jest już kontynentem nieznanym. Zaledwie kilkadziesiąt lat upłynęło od czasu, kiedy słynni podróżnicy L i-vingstone i    Stanley    wtargnęli

wgłąb serca lądu afrykańskiego, odsłaniając tajniki jego nieznanego wnętrza. Obecnie już zbaczać trzeba z utartych szlaków, aby odnaleźć zakątki, na których człowiek biały nie wycisnął jeszcze piętna swych wpływów i cywilizacji. Ostatnie dziesiątki lat umożliwiły dostęp do najbardziej odległych dzielnic. Dotarcie do nich ze względną łatwością uczyniło zdumiewający postęp, nie-tylko dzięki uproszczeniu komunikacji za-pomocą samochodu i samolotu oraz opanowaniu wojowniczych szczepów tubylczych, ale przedewszystkiem dzięki postępom higje-ny kolonjalnej, która dziś pozwala już stawić czoło groźnym niebezpieczeństwom klimatu równikowego.

Literatura: Vidal de la Blachę ei Ł. Galloia: Nouwlk Gtographie Univertelle. Paru 1935.—C. B.P. Brookaand S. T.

A.    Mlrrleeas A Study of the Atkmosph. Circulation over Tro-pical Africa. Meteorol. Office. London 1932. — J. Czeka notcekk Forschungenim'Nil~Kongo-Zwischcngebiet. II.Ethno-graphie. Udle—Ituri L&nder. Leipzig 1924. — P. Darm-aUUtten Getchichłe der Aufteilung und Kolonuotion Afrikas seit dem Zeitaltcr der Entdeckungen. 2 B-de. Berlin und Leipzig 1913 und 1920. — M. Delafoaaes Lec noirs de VAfrique. Pctns 1922. — Tani a,* Cttntoatums nfgro-africaines. Paru 1925.

—    K. 1*0-30 Wirtschaftsgeographie eon Afrika. Jena 1917.

—    A. Englert Die Pflanzenwdt Afrikas, betondert eeiner tropischen Gebśete. 4 tomy. Leipzig 1910—1925. — I. Hann: Handbuck der Klimatologu* 3 Aufl. Bd. II. 1. Klima der Tropenzone. Stuttgart 1910. — Frit* Jaegrrs Africa.. Leipzig 1928. — Fritz Jaegor: DieGewdsser Afrikas. „Festschrift zur Hundertjahrfeier der Get. fUr Erdkunde zu Berlin'¹. Berlin 1928

—    O. Johnstons A history of the cokKiization of Africa by dllien race*. Cambridge 1913. — A. Knor: The Climate of the African Continmt. Cambridge 1911. — ¥F. K&ppem Die Klimate der Erde. Beriin u. Leipzig 1923. — Handbueh der Regionalen Geologie. Bd. VII, Afrika. Heidelberg (pojawia sif, zeszytami). — La giologie de VAfrique. 13-e CongrŁs gM. inlcmational Bruzdles 1922. — Comptes rendtis. Liige 1926. — Jerzy Lottu Zarys dziejów rozwoju horyzontu geograficznego na tle historji odkryć. Kraków 1928. — Jerzy Lottu Ekspansja polityczna państw europejskich w Afryce. „Przegląd Geograficzni* t. Xzetz. 8/4. Warszawa 1930. — E. LOnneberg: The deoelopment and distribution of the africar Fauna tn conneclion imlii and depending upon dimaUc changes. „Arkio fOr Zoologi", Bd. 21 A, Nr. 4. Stockholm 1929-30. — Ch. iMkuzi The partition and cdUmizalion of Africa. Ozford 1922. — C. Meinhaf: Die Rdigionen der Afrikaner tn ikrom Zusammenhang mil dem WirlschaftsUben. Leipzig 1926. -— Pk. NauUtachke: Die geographische Erforschung des afri-kanischen Kontinenls. 2 Aufl. Wien 1880. — F. Rataek Vólkerkunde, Bd. /, Die Naturvólker Afrikas. Leipzig 1885. — Ch. de ta RonoUrmt La dźcouuerte de VAfriqne au moyer dge. Cartographes et escpJorat^arso 8 Tomy. Kairo 1925. — C. O. SeUgmemu Ilact of Africa. London 1930. —• H. L. Shantz and C. F. Marbut: The oegetation and soils of Africa. ,j\mcrie. Geogr. Soc. Research Seriet*⁴ Nr. 13. New York 1923. — Bieeera -Hohm: Afrika. 2 Aufl. Leipzig u. Wien 1903. —

B.    Struefe An outline map of the linguittic famUies of Africa. „Journal of the African Societff*. 12 tom. Nr 46, 1913. — Ihe Ozford $urvcy of the British Empire. Tom: Africa. Ozford 1914. — L. Waibek Lebensformm und Lebens-weise der TierwelŁ im tropischen Afrika. „Mślt. Geogr. Gm**. Hamburg 1913.

Jerzy Loth.

Agio.

Agio (adżjo), włoskie aggio z aggiun-gere (łacińskie adjungere — dodawać), jest to różnica pomiędzy wartością rynkową dobra, a (niższą od niej) wartością nominalną. Dioagio jest odwrotnością agia: jest to różnica pomiędzy niższą wartością rynkową, a wyższą nominalną. Agio i disagio mogą zatem wystąpić w tych wypadkach, gdy spotykamy wartość nominalną, ustaloną w jakimś mierniku wartości. Agio i disagio oblicza się najczęściej w procentach (wzgl. promille) wartości. Najczęściej mówi się o agio i disagio pieniądza albo dewiz, można także mówić o agio i disagio papierów wartościowych, a w mniej ścisłem znaczeniu używa się tych terminów dla oznaczenia zwyżki i zniżki wartości rynkowej także i innych dóbr.

Przy walucie opartej na monometalizmie spotyka się agio lub disagio pieniądza w stosunku do walut zagranicznych, albo w stosunku do złota. Tak np. wartość nominalna marki niemieckiej wynosi 2,12 złotych. Ten stosunek wynika z ustaw stabilizujących formalnie obie te waluty i oznacza, że ilość złota, którą Bank Niemiec zobowiązany jest wypłacać za banknoty mar-kowe jest 2,12 razy wyższa za jednostkę waluty niemieckiej, aniżeli ilość złota wypłacana przez Bank Polski za jednostkę waluty polskiej. Dopóki na giełdzie pieniężnej wypłaca się 1 markę za 2,12 złotych, wzgl. za 1 złotego można otrzymać 0,4716 marki niemieckiej, waluty są nawzajem w stosunku parytetu i żadna z nich nie wykazuje agia wobec drugiej. Jeżeli jednak wartość rynkowa marki w złotych zmieni się tak, że można będzie otrzymywać markę za 2,05 złotych, to złoty uzyskał agio w stosunku do marki, wzgl. marka wykazuje disagio w stosunku do złotego.

Rozbieżność pomiędzy wartością rynkową a nominalną pieniądza może mieć różne powody. Mogą one wynikać z lokalnych trudności zdobycia tej, czy innej waluty lub dewiz. Dopóki wymienialność na kruszec banknotów lub dewiz opiewających na tę walutę zastała zachowana, nie mogą