Magazyn6901

37

do 6" długie, pokryte brudno-czerwonawemi i wełnistemi łuskami. Jagoay kulistawe, z obu końców przypłasczone, wielkości śliwki, cisawe. Nasiona blado-czerwone, okrągła we, kościste, z dwóch boków z rowkiem.-— Ta nader ważna palma rośnie gromadnie na wyspach Archipelagu indyjskiego, oraz na sandwiehskich; gdzie uprawianą bywa także starannie.— [Sagus Willd.].    _r

Z jćj to rdzenia otrzymują największe zapasy mączki sagowój, której jedna roślina niekiedy przeszło 600 funtów dostarcza. Mączka ta wyrobiona na krupki zwane sago lub tego, jest nader pożywnym i łatwo-strawnyra dyetetycznym środkiem: aby go zaś rozeznać od fałszywego z ciemniaków, dość go ugotować, a wtedy krupki— choć się rozgotują w klćj i staną przojirzoczystemi— nie stracą atoli swój właściwój .postaci-

sione; znamiona

haczykowate. Jagoda czy pest-

RODZAJ 36. Daktylowiec [Phoenix Lin.}.— Kwiaty rozdzielnoplciowe, bezszypułeczkowe, w kolbie z pochwicą zupełną. Męzkich: kielich miseczkowaty, 3zębny; korona 3-płatkowa; przedkwitnienie łusczynowate: pręcików 6, czasem 3 lub 9, osadzonych na paznogciach korony; nitki prawie ,^ladne; główki równowązkie, wzniesione. Żeńskich: kielich i korona jak w samcu; przedkwitnienie dachówkowe; jajników 3, odosobnionych ' "    ¹ ' ,’lko 1 dojźrzewa; zalążki wznie-

czak— jednonasionowe; śródowoenia miękka; wowocnia cienka, błoniasta. Nasienie podłużne, z rowkiem podłużnym; białko rogowate; zarodek grzbietowy albo przypodstawowy.

Gat. 1. D. właściwy [P. dactylifera Lin.] , dawniój Drzewem daktylowym lub Palmą daktylową zwany. Dfissel. 17. t. 24.— Kłodzina 30—60' i wyższa, w obwodzie 6—9', w u-prawianych prosto wzniesiona a w dzikich czasem pogięta, nastroszona resztkami odpadłych liści. Liści w gęstym wień -cu 40—80, do 8—10' długich, piórzastych, modrawych; listki równowązko-lancetowate, nader kończyste, kłujące, dólne ni-by-4stronne a końcowe 2stronne, ku górze malejące. Kolby kątowe, gałęziste, tak wielkie i gęsto - kwieciste— że jedna męzka mićwa do 12000 kwiatów żółtawo-białych, żeńska zaś mniójsza i o pół skąpsza, a owocowa około 200jagodowa. Jagoay obło-eliptyczne, w różnych odcieniach postaci i barwy, około 1" długie.— Ojczyzną jego Afryka północna i A-zya wschodnio - południowa; wszelako dziś i tam nawet trudno go napotkać w stanie dzikim, lecz tylko najwięcój zdziczały, tak uprawa jego została rozpowszechnioną: nawet u-daje się i w Europie południowej, jednak rzadko wydaje tamże owoce należycie wykształcone.

Owoce od dawna były w lekarstwie używanymi pod nazwą dat elków, datlów, daktylów— dactyli v. tragemata, jako środek ob-w^jający, łagodzący, roztwarząjący— zwłaszcza w cierpieniach piersiowych.

Gat. 2. D. mąkodajny [P. farinifera Roxb.]. Roxb. 1. t. 74.— Kłodzina niemal żadna, lub zaledwie 2—4' dorasta-