page0081

Mięczaki: Małże: Niecewki. 53

się zawsze pęcherzyki słuchowe; poza tem niektóre małże mają oczy wzdłuż brzegu płaszcza oraz narządy węchowe; narządami dotyku są płatki przygębne oraz różne drobne wyrostki u brzegu płaszcza i syfonów.

lub wypuszczaniem raptownem wody z syfonów. Siedzą przeważnie zagrzebane w mule lub piasku; niektóre przytwierdzają się skorupą na stałe do podwodnych przedmiotów, inne czasowo za-pomocą kleistej wydzieliny gruczojtów nożnych, zwanej bisiorem. Karmią się

Ryc. 28. Budowa skójki malarskiej (jedna połówka muszli podniesiona, w drugiej znajduje się małż, płaszcz z tej strony usunięty): P —przedni, T —tylny koniec muszli, 1 — zawiasa, 2, 3 — ząbki zawiasy, 4 — dolny brzeg muszli, 5 — dolny brzeg płaszcza, 6 — noga, 7 — brzegi pyszczka, 8 — otwór pyszczka, obok płatek z rzęskami, 9—skrzela, 10—tułów, 11, 12—mięśnie, zamykające muszlę, 13—miejsce przytwierdzenia tych mięśni do drugiej muszli, 14—otwór wprowadzający, 15—wyprowadzający.

Małże z bardzo małemi wyjątkami są jajorodne. Wszystkie zamieszkują wodę, większość (⁵/₆) przebywa w morzach, mniejszość (V₆) w wodzie słodkiej. Pełzają powoli po dnie zapomocą nogi oraz pływają dzięki gwałtownym zamy-kaniom i otwieraniom połówek skorupy

drobnemi żyjątkami oraz cząstkami roślin i zwierząt, które im woda przynosi przez otwór oddechowy.

Okrągło 5000 gatunków żyjących i 9000 kopalnych. Gromadę tę dzielimy na 2 rzędy: 1) Niecewki (Asi^ho-niata) i 2) Cewiaki (Siphoniata).

1 Rząd. Niecewki (Asiplioniata).

Płaszcz bez cewek, o brzegach całkiem niezrośniętych lub co najwyżej bardzo mało; mięśni zwierających skorupę 1 lub 2 i wcisków od nich też 1 lub 2, jednakowych albo niejednakowych; podług tego dzielimy ten irząd na 3 podrzędy.