page0083

Mięczaki: Małże: Jednowciskowe. Cewiaki. 55

3 Podrząd. Jednowciskowe (Monomyaria).

Jeden tylko wcisk mięśniowy; bez nogi lub z bardzo małą.

4 Rodzina. Przegrzebkowate (Pecti-nidae).

Skorupy zwykle jednakowe, z promie-nistemi żeberkami i zagłębieniami; zawiasa prosta, ze skrzydełkowatemi rozszerzeniami; brzegi płaszcza wolne, z nitkowa-temi mackami i szmaragdowemi oczami; noga mała, z bisiorem. Morskie; 350 gatunków żyjących i przeszło 800 kopalnych.

Tab. 17 fig. 7. Przegrzebek mały cz. grzebień św. Jakóba (Pecten iaco-baeus), nieduży (dł. 6 — 8 cm); skorupy okrągławe, niezupełnie jednakowe, o 16 żeberkach. Zamieszkuje morze Śródz.; jadalny. Skorup również jadalnego przegrzebka większego (Pecten maximus), dochodzącego 15 cm dług., używa się jako talerzyków.

5 Rodzina. Ostrygowate (Ostreidae).

Skorupy przeważnie niejednakowe, o budowie blaszkowatej, brzegi płaszcza wolne, z Jrendzelkami; bez nogi lub z nogą szczątkową. Morskie, niektóre także w wodzie półsłonej; przyrosłe zwykle lewą skorupą. 110 gatunków żyjących i przeszło 500 kopalnych.

Tab. 17 fig. 8. Ostryga jadalna

(Ostrea edulis), nieduża (dł. 8- 10 cm),

0    skorupach okrągło-jajowatych. Zamieszkuje morze Północne i Bałtyk; inne gatunki znajdują się w morzu Śród-ziemuem, największe w Amer. (dł. do 45 cm). Wszystkie żyją gromadnie; przyrosłe skorupami do podwodnych przedmiotów tworzą ławice ostryg. Jadalne

1    bardzo cenione; ostrygi hoduje się w umyślnych sadzawkach na wybrzeżach, połączonych z morzem.

2 Rząd. Cewiaki (Siplioniata).

Brzegi płaszcza mniej lub więcej dokładnie zrośnięte, z 2 cewkami, rzadziej z 1; wcisków mięśniowych 2; przeważnie morskie.

Tab. 17 fig. 9. Sercówka jadalna

(Cardium edule), nieduża (dł. skór. 4— 4,5 cm, wys. 3,5—4 cm), o skorupach jednakowych, okrągło-sercowatych, pro-mienistożeberkowanych; 2 cewki krótkie, ale wyraźne, niewciągalne; noga dość krótka, ale mocna, zgięta kolankowato. Pospolita w morzu Północ-nem i Śródziemnem; wgrzebuje się nogą w piasek; jadalna; ze skorup wypala się wapno.

Tab. 17 fig. 10. Okładniczka po chewka (Solen yagina), niezbyt duża (dł. skór. 12,5 cm, wys. 2 cm), o skorupach jednakowych, wydłużonych, 4-kątnych, cienkich, na obu końcach szeroko otwartych; cewki krótkie, noga gruba, stożkowata. Zamieszkuje morza Europy, bardzo licznie w bagnach weneckich; jadalna.