page0136

122 —

religii, jako też gdzie się tylko sposobność po temu nastręcza wzniosłość, piękność i wysoką mądrość wiary, zwracaj uwagę osobliwie przy nauce historyi na głupotę i szkody niedowiarstwa dla pojedynczego człowieka jako też społecznego życia, uzbrój młodzież przeciw niebezpieczeństwom niedowiarstwa, ucząc ją rozróżniać pozór, blichtr od prawdy, a wiarę wprowadzać w życie. Kłamstwo okazuje się zazwyczaj w szacie prawdy; jeżeli go się nie rozpozna, to może przez całe dziesiątki lat bardzo szkodliwie działać. Kto pracuje nad podniesieniem życia wiary, pracuje dla ogólnego dobra Kościoła i państwa a wychowawca przez to właśnie jak najbardziej może się okazać dobroczyńcą ludzkości.

e)    Podnoś wiarę, gdzie to jest możliwem, do wiedzy, a przynajmniej utwierdzaj silne przeświadczenie o prawdziwości wiary, przedstawiając jasno i dobitnie dowody oparte na powadze i rozumie; lecz zwracaj też uwagę na to, że jest wielka liczba prawd wiary, które nigdy rozumem ludzkim nie mogą być pojęte, ale też, że tajemnice te nie są mu przeciwne, owszem sprzyjają mu, oświecają go i zadowalają. Wiedza bez religii jest tak jak ślepy bez przewodnika. »Wszelka uczoność, jakiej nabywa się z utratą pobożności jest zgubną«, powiada bardzo słusznie Aleksander Hegius. Wiedza i wiara nie usuwają jedna drugiej, lecz wspierają się i uzupełniają; należyte wiadomości religijne idealizują wszelką wiedzę, użyczają jej większej mocy i wyższej godności.

f)    Stawiaj młodzieży przed oczy mężów, u których wiedza i wiara w harmonijnym stosunku pozostawały i bądź sam takim przykładem; wykaż błogosławieństwa i owoce prawdy tak dla pojedynczego człowieka jak i dla całej ludzkiej społeczności w ogóle, a to na przykładach historycznych i swoją działalnością i postępowaniem w prywatnem i publi-cznem życiu.

g)    Dobra nauka religii jest najlepszym i najskuteczniejszym środkiem kształcenia rozsądku. Obejmuje pojmowanie, czucie i chcenie i wskazuje wszystkim czynnościom ducha właściwą drogę, uzbraja rozum i wolę przeciw burzom życia i pomaga do zwycięstwa, zapobiega szperaniu i powątpiewaniu, jako też łatwowierności i zabobonowi i innym niedorzecznościom ducha. Wytwarza owe piękne charaktery, które

http://rcin.org.pl