— 141 -
obrazów i niech wybiera szczególniej takie przedmioty, które też w estetycżnym kierunku są skuteczne.
b) Dom szkolny i izba szkolna powinny być wzorem piękna, dlatego niech wszędzie panują czystość i porządek.
c) Jest to szczęście dla dziecka, jeżeli w domu rodzicielskim, chociażby nawet nie wiem jak by! ubogim, przebija się wszędzie zmysł piękna. Nigdy nie będzie za wcześnie, jeżeli się dzieci od najmłodszych lat przyzwyczają do czystości i porządku: a nawyknienie do tych cnót powstaje samo z siebie, jeżeli dzieci wszędzie z niemi się spotykają. Otoczenie dziecka ma tu też jak największe znaczenie. Dlatego trzeba dzieci zdała trzymać od takiego towarzystwa, gdzie panują dzikość, nieokrzesanie, nieporządek, nieczystość, niechlujstwo.
d) Że sam wychowawca powinien objawiać wszędzie zmysł piękna, to się samo przez się rozumie. Niech przeto uważa na swoją odzież, swoją postawę i- giesta, swoją mowę i na całe swoje postępowanie. Niech zawsze okazuje radość z powodu piękna w naturze i sztuce, dlatego niech przyozdobi izbę szkolną kilkoma stosownymi obrazami, kwiatami i t. p.
e) Niech wprawia dzieci do rozpoznawania piękna w rozmaitych rzeczach, a dlatego niech nie mówi tylko: »To jest piekne«, lecz toż niech zarazem poda powody; przez to ochroni je przed »blichtrem*, który poprzestaje tylko na zewnętrznej piękności, nie zważając na wewnętrzną i jej stosunek do zewnętrznej i dlatego też przyklaskuje owej fałszywej piękności, która sądzi, że nie potrzebuje uwzględniać moralnej prawdy i dobra. Piękno musi być zawsze w związku z moralnem dobrem. »Sztuka, jeżeli rozłącza człowieka z tern, co jest Boskie, jest wstrętną Irucicielką*. (Sailer).
Należy też zwracać uwagę dzieci ha to, co jest duchowo piękne, na piękność cnoty i łaski Bożej, ona przeistacza człowieka i czyni go miłym Bogu i ludziom. W niej okazuje się odblask Boskiej piękności!
Zastanowimy się tu szczególniej nad dwoma rodzajami uczuć, nad sympalycznemi i patryotycznemi, gdyż te mają bardzo wielkie znaczenie w życiu socyalnem.