page0159

151

Schwarzenberg,

prowadzonych przez Bennigsena i arcyksięcia Karola. Na życzenie cesarza Alexandra I, w r. 1808 udał się jako ambasador austryjacki do Petersburga, gdzie przy wybuchnięciu wojny w roku następnym znajdował się w dość tru-dnern położeniu. Opuściwszy Petersburg miał udział w bitwie pod Wagram, i w^r odwrocie dowodził strażą tylną. W następstwie pokoju Wiedeńskiego mianowany ambasadorem austryjackim w Paryżu, kierował układami dotyczącemi małżeństwa Napoleona z arcyksiężniczką Maryją Ludwiką. W wyprawie Napoleona przeciw Rossyi, otrzymał na żądanie tegoż dowództwo nad oddziałem posiłkującym dostarczonym przez Austryję. Na czele tego oddziału złożonego z 30000 ludzi, przebył w Lipcu r. 1812 Bug i zajął stanowisko pod Pińskiem. Później zmuszony ustępować przed przeważną liczbą armii rossyjskiej do księstwa Warszawskiego, utrzymał się do Lutego 1*13 r. pod Pułtuskiem, a zawarte przez niego zawieszenie broni zabezpieczyło odwrót wojsk francuzkich. W wyprawie tej pozyskał Schwarzenberg godność marszałka. W tymże roku udał się do Paryża w celu pośredniczenia w układach pokoju między Francyją i Rossyją, lecz usiłowania jego były nadaremne. Później mianowany głównym dowódzcą połączonej armii austryjackiej, rossyjskiej i pruskiej w wspólnej wyprawie przeciw Francyi, po pierwszym niepomyślnym zamachu na Drezno, następnie świetne odniósł zwycięztwa pod Kulm i pod Lipskiem, w^rreszcie wśród licznych trudności przeprowadził wojska sprzymierzone do Paryża. Po powrocie Napoleona z Elby, Schwarzenberg ponownie otrzymał naczelne dowództwo nad armiją nadreńską, mocarstw sprzymierzonych i po bitwie pod Waterloo posunął się niebawem z wojskami austryjackiemi i rossyjskiemi do Paryża. W następstwie tej ostatniej wyprawy, Schwarzenberg był mianowany prezesem nadwornej rady wojennej i obdarzony znacznemi dobrami w Węgrzech. Umarł r. 1820. Rodzina jego w r. 1838 wzniosła mu pomnik na polu bitwy pod Lipskiem w pobliżu Mensdorf.

Schwarzenberg (Felix Ludwik Jan Fryderyk, książę), austryjacki mąż stanu, urodzony dnia 2 Października 1800 r. w Krumau w Czechach, w r. 1818 zaciągnął się do pułku kirysyjerów, wkrótce został rotmistrzem; w 1824 r. jako członek poselstwa jeździł do Petersburga, we dwa lata potem do Londynu i w nadzwyczajnej missyi do Brazylii. Po powrocie był radzcą legacyi, sprawującym interessa w Paryżu i Berlinie i posłem przy dworach: Turyńskim, Parmeńskim i Yeapolitańskim. W dniu 26 Marca 1848 r., gdy wzburzony lud w Neapolu znieważył jego pałac, nie otrzymawszy żądanego zadosyć uczynienia, opuścił tę stolice i powrócił do Wiednia. Posuwany podczas zawodu dyplomatycznego w stopniach wojskowych, opjął teraz dowództwo brygady pod Nugentem i odznaczył się w wojnie włoskiej w bitwach pod Curtatone i Goito. Jeszcze przed bitwą poo Custozza został feldmarszałkiem; wewnętrzne wszakże przesilenie Austryi, powtórnie powołało ks. Schwarzenberga do spraw państwa. Po przytłumieniu powstania wiedeńskiego w 1848 r., stanął u steru nowego rządu i na tern stanowisku dał dowody energii i niezmordowanej działalności. Dzieje Austryi z tego okresu ściśle z jego wiążą się osobistością. Walka z sejmem Frankfurckim i prusko-niemiecką uniją, związek z Rossyją celem przytłumienia Węgierskiego powstania, przekształcenie Austryi w jednolite państwo, odzyskany jej wpływ na Niemcy, traktat w Bregenz, interwencyja w Hessyi i Holsztynie i wyrugowanie Pruss z zajętych stanowisk, wszystko to byłem dziełem zabiegów i polityki Schw^rarzenberg’a. Nie powiodły mu się wszakże czynione na konferencyjach Drezdeńskich zabiegi w zaprowadzeniu reformy Niemiec i zjednoczenia z nim Austryi, zręczne atoli poczynił starania