page0223

łeczeńslwa. Jeżeli każdy powierzony mu przez Opatrzność obowiązek należycie spełnia, wtedy ogółowi dobrze się dzieje. Z tego punktu widzenia każdy człowiek ma ważność i znaczenie w społecznem życiu, a ubogi zamiatacz ulicy jest tak samo ważnym i znaczenie mającym jak ów, który z wysokości tronu wskazuje poddanym drogi, jakiemi mają postępować. Ludzie uzupełniają się nawzajem; stąd powstaje harmonia i piękność całości.

2.    Wychowawca nie może niczego więcej zrobić z człowieka, jak to, czego Bóg chce, ażeby z niego zrobionem zostało. Swoje zaś zamiary okazał Stworzyciel jasno osobliwie przez udzielenie talentów. Byłby przeto głupi, zuchwały i daremny trud, chcieć zrobić z człowieka, który posiada mało talentów, wielkiego uczonego albo artystę, i t. p. Ażeby pojąć, jakie stanowisko może dziecko kiedyś w społecznym życiu zająć musi wychowawca szczególniej studyować jego talenta i skłonności. Jeżeli dziecko łatwo poznaje, to co raz oglądało; jeżeli jasne i trwałe wyobrażenia prędko sobie przyswaja; jeżeli jego fantazya jest ruchliwą, jego interes wielostronny; jeżeli okazuje wielkie zajęcie się tern wszystkiem, co go otacza, chętnie jest czynnem, oddaje się rozmaitym badaniom i doświadczeniom, wtedy wychowawca może z wszelką pewnością wnioskować o dobrym talencie. Jednakowoż zbadanie talentów' nie jest dziełem jednej chwili: Pojmowanie, czucie i chcenie muszą być dokładnie obserwowane, a szczególniej muszą być uwzględniane wybitniejsze rysy onychże.

3.    Trzeba rozróżnić u indywiduów jakość i ilość talentów. Jakość wskazuje na rodzaj powołania dotyczącego człowieka. Jej uwzględnienie jest bardzo wielkiego znaczenia co do wyboru stanu. Ilość zaś wskazuje więcej na stopień, jaki dotyczący ma zająć w zakresie tego stanu. Do tego stosują się też wymagania wychowawcy odnośnego wychowanka.

4.    Skoro wychowawca wyrobił sobie pogląd na jakościowe i ilościowe uzdolnienie dzieci, według tego niech uporządkuje sw^roją pedagogiczną działalność.

a) Ze słabszymi niech będzie nauczyciel cierpliwym, niech im uczyni naukę o ile możności przystępną i jasną, niech powoli naprzód postępuje, często powtarza, niech osobliwie zatrzymuje się dłużej przy elementach, początkach

14

http://rcin.org.pl