274844718

4.1. Poziom jednostki

Każdy pracownik powinien być przydatny zawodowo do wykonania powierzonych mu zadań. Kompetencje pracownika to jego możliwości wykonania powierzonych mu zadań. Kompetencje to oprócz wiedzy, doświadczenia i praktycznej umiejętności ich wykorzystania w toku działania, również i zalety indywidualne. Cechy osobowości kształtują, jak się powszechnie sądzi, kompetencje pracownika. Osobowość oceniana jest na podstawie reakcji jednostki na różne problemy w różnych okolicznościach.

Wiedza na temat cech, które posiada każdy z nas, jest dla zarządzających organizacjami pomocą przy j ak najlepszym wykorzystaniu możliwości potencjału ludzkiego. Cechy wpisane w każdą osobowości mają wpływ na jej postrzeganie rzeczywistości, a w konsekwencji na przyszłe jej działanie. Literatura wymienia dziesiątki cech próbując opisać zachowanie konkretnego człowieka. Wśród koncepcji mających na celu ustalenie konkretnych cech wyróżniających osobowość danego człowieka, najpopularniejszy jest model „wielkiej piątki”. Model ten uwzględnia pięć następujących cech:

o ekstrawersja - określa w jakim stopniu dana osoba jest otwarta co wyraża się chęcią rozmowy, towarzyskością oraz asertywnością,

o życzliwość - tutaj bierze się pod uwagę takie cechy jak ufność, życzliwość i dobroduszność, oraz chęć współdziałania,

o sumienność - wymiar ten dotyczy odpowiedzialności, wiarygodności, wytrwałości i nastawieniu na osiągnięcia.

o stabilność emocjonalna - określa w jakim stopniu dana osoba jest opanowana, nastawiona entuzjastycznie, ma poczucie bezpieczeństwa, czy jest spięta nerwowa, podlega depresji i czuje się niepewnie,

o otwartość na doświadczenia - dotyczy wrażliwości artystycznej oraz możliwości intelektualnych danej osoby.

Badania wykazały, że istnieją duże zależności pomiędzy wymienionymi wymiarami a efektywnością zawodową. Istnieje wyraźna zależność pomiędzy sumiennością a efektywnością zawodową. Posiadanie cech z tego wymiaru, jest najbardziej korzystne, z punktu widzenia sprawnego działania organizacji [10],

Wśród najczęściej opisywanych osobowości można wyróżnić:

-    osobowość autorytarna,

-    osobowość biurokratyczna,

-    osobowość gracza,

-    osobowość przedsiębiorcza,

-    osobowość profesjonalisty,

-    osobowość twórcza. Dzięki twórcom organizacje staia się innowacyjne i konkurencyjne.

Zarówno ludzie, jak i organizacje różnią się między sobą. W każdej organizacji spotkać można różnego rodzaju stanowiska. Zadowolenie jest największe, a fluktuacja najniższa, kiedy osobowości organizacje i stanowiska są do siebie dostosowane. Problem dostosowania osobowości do stanowiska doczekał się wielu badań. Największą ich ilość przeprowadzono posługując się modelem sześciu typów osobowości ( model Hollanda). Wynika z nich że zadowolenie pracownika zależy od stopnia w jakim jego osobowość jest dostosowana do środowiska pracy. W modelu wyróżnia się sześć typów osobowości. Model oparty został na założeniach, że:

-    występują znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi osobami