page0024

20

tauri posiada paralaksę =0^,72^//, co odpowiada odległości 290000 razy większej, niżeli odległość słońca od ziemi (około 43 tryliony kim.); gwiazda 61 Łabędzia ma paralaksę 037" i jest odległą od nas około 560000 razy wziętej odległości słońca od ziemi^!). Obecnie przyjmują, że paralaksy około OT" są błędne o jakie ± 003", a więc można je już podawać. Wyjątkowo podają paralaksę gwiazdy polarnej 007" mniejszą od tej granicy, bo paralaksę jej mierzono nie wiedzieć ile razy, a więc jestto średnia z bardzo wielu pomiarów.

Wobec takiego stanu rzeczy astronomia musiała się oglądnąć za inną jednostką mierniczą, aniżeli mila geograliczna. Po kolei obierano tedy za taką jednostkę bądź promień ziemi, bądź jej średnicę, to znów odległość ziemi od słońca, średnicę orbity ziemskiej. Wreszcie w czasach najnowszych posługuje się astronomia tak zw. rokiem świetlnym (Lichtjahr); jestto odległość, którą światło pot.rali przebyć w ciągu jednego roku, biegnąc z chyżością jednostajną 300000 km. na sekundę. O różnicy między temi miarami Ja nam przykład konkretny wyobrażenie najlepsze. Aby się dostać ze ziemi ku słońcu po gościńcach wygodnych, trzebaby zestawić obok siebie 11650 takich kul, jak nasza ziemia; gdyby ktoś usiadł na kuli armatniej, pędzącej z chyżością jednostajną 500 m. na sek., zną-lazłby się na słońcu po 9 latach 8 miesiącach; strzał armatni z ziemi dany byłby dosłyszalny na słońcu, gdyby atmosfera ziemska z ziemską gęstością i temperaturą powietrza rozciągała się do słońca, dopiero po 13 latach 9 miesiącach, bo głos przebiega w zwykłem powierzu przy + 15° C. tylko 340 m. na sek. Jadąc wygodnie kuryerem z średnią chyżością 50 km. na godzinę, można się dostać na słońce po 337 latach, lecz kuryer nie musiałby nigdzie robić przestanków. Tymczasem biegnąc z chyżością, światłu właściwą, można z ziemi dotrzeć do słońca w niespełna 8 minut*). Gdy teraz obliczymy drogę, którą światło może zrobić w ciągu jednego roku, pokaże się, że ta droga równa się 63 000 razy wziętej odległości ziemi od

>) Por. artykuł G. B i go u r dana: Les distances des astres et parli-culierernent des ćtoiles fixes — w Annuaire du Bureau des Longitudes. 1908 str. 761 nastp.; Dr W. Valentiner dz. w. prz. t. III, str. 314 nast.

²) Por. Cam. Flammarion: Les terres du Ciel. Paris 1881, str. 87, Pohle dz. w. prz. str. 142.

http://rcin.org.pl