page0228

224

w obydwóch stanach pozostaje ten sam. Zarzut miasto nam szkodzić, dowodzi przeciw materyalistom. Co się bowiem tyczy faktu, że „ja^u histeryczne pamięta akty „ja^u zdrowego, czyli normalnego, to już tę trudność przy pierwszym przykładzie wyjaśniliśmy.

W końcu złośliwa uwaga Ferriere’a, że przez przyjęcie doktryny, iż wrażenia zapisują się w komórkach mózgowych, spirytualizm podciąłby sobie nogi, może się tyczyć Kanta i ultra-spirytualistów ze szkoły Kartezyusza, ale bynajmniej nas, którzy wierzymy w rzeczywiste, objektywne istnienie świata zewnętrznego. Dusza nie wyrabia sobie sama wrażeń, jak nauczał Kant, ale je zapomocą zmysłów otrzymuje ze świata zewnętrznego; konsekwentnie muszą się one zmysłowym sposobem zapisywać na zmysłowych, cielesnych organach. Wykazaliśmy zaś dostatecznie, mówiąc o lokalizacyi, że takie pojmowanie rzeczy bynajmniej nie stoi na przeszkodzie prawdziwemu spirytualizmowi, który człowieka nie uważa, jak trafnie powiedział Pascal, ani za zwierzę, ani za anioła, ale za istotę złożoną z ciała i ducha.

Trzeci zarzut Ferriere^: „Ja“ naturalne Felidy nauczyło się podczas pierwszych lat piętnastu czytać, pisać, rachować, szyć, były to jego własne zdobycze. Jakżeż tedy, będąc wy-rzuconem z Felidy, może pozostawiać „ja“ histerycznemu pewne wiadomości, które wyłącznie są jego własnością, ponieważ ono je nabyło, a nie „ja^u histeryczne, które jeszcze nie istniało? „Comment, expulsć de Felida, peut-il laisser au moi hysteriąue certaines connaissances qui sont exclusivement les siennes, puisque cest lui qui les a acquises et non le moi hy-stćrique, lequel n‘existait pas encore?“

Odpowiedź: Czytelniku, osądź, czy się Ferriere sam nie pobił własnem pytaniem? Czyż nie dowodzi ono potrzeby jednego tylko „ja“—podmiotu — który się przez 15 lat uczył czytać, rachować etc., a potem zachorował, zachowując w czasie choroby to, czego się przedtem nauczył? Nie jestże to komedya, że wszystkie zarzuty Ferrićre’a dowodzą właśnie

http://rcin.org.pl