page0237

ROZDZIAŁ VI.

Streszczenie.

Pozwalam sobie przytoczyć tu pracę, którą przedstawiłem w Grudniu r. 1904 w Francuskiem Towarzystwie Filozoficznem. Wyłożyłem w niej zwięźle poglądy, które rozwinąłem w niniejszej książce. Ten zwięzły wykład posłużyć może nam za streszczenie.

Opis materyi.— Fizycy, poszukujący konce-pcyi dla budowy materyi, umyślili dla objaśnienia bardzo licznych zjawisk jakie postrzegają, odnieść je do innych zjawisk mniej licznych, ale tegoż samego rodzaju.

Rozpatrują przeto materyę samą w sobie.

My psychologowie, dodajemy coś więcej do materyi, mianowicie, obserwatora. Rozpatrujemy tę materyę i określamy ją odnośnie do naszych sposobów poznania, to znaczy: biorąc w rachubę, że jest ona uwarunkowana przez nasze zewnętrzne postrzeganie.

Są to dwa różne punkty widzenia.

Rozwijając nasz pogląd stwierdzamy, że ze świata zewnętrznego znamy tylko jedno: nasze wra-

http://rcin.org.pl

15*