page0207

204

cćj pozwalać sobie zaczęli i nie pytając nikogo, w lekkich czółnach zwanych czajkami, spuszczał się w dół Dnieprem na morze Czarne do Krymu, lub nawet pod sam Stambuł, roznosząc postrach aż pod bramy pałacu sułtana. Więc Porta Otto-mańska zanosiła skargi do króla polskiego, utyskiwała, groziła; gniewu zaś ówczesnej Turcji należało się lękać, gdyż mógł mieć straszne skutki. Król Zygmunt jednak już nie umiał pokonać kozaków: drażnił ich tylko i budził ich wołania, że Rzeczpospolita powstaje na ich prawa i narodowość.

Jednak Żółkiewskiego, który jako hetman stawał nieraz z wojskiem na Rusi, lubili kozacy i byliby nieraz dali się powodować jego słowom wyrozumiałym i sprawiedliwym, ale głos takiego obywatela nie miał wpływu u dworu; sułtan też, któremu Polska mogła zarzucić, że poddani jego berłu tatarzy, tak samo jej kraje jak kozacy posiadłości tureckie plądrują, nie zważał na to, a odgrażał się, że ogniem i mieczem sprawiedliwość sobie wymierzy. Inne on jeszcze miał do gniewu powody. Panowie ■ polscy mieszali się ciągle w sprawy księstw naddunajskich, do których sięgał wpływ jego potężny. Rodzina Mohiłów, zajmująca tron Rumanii, była spokrewniona przez