page0269

265

żelaza w iluż on się nie znajduje kombinacyacb? To w bryle rudy przetapiać się pozwala, to w sztabach kuć na lemiesze lub miecze, to jako meteor krąży w przestworzu, a w dozach maleńkich, jako składnik krwi, przebiega skroń myśliciela; słowem, gdybyśmy dziś zważyli ciężar świata, nie brakłoby ani grama do tego ciężaru, jaki posiadał, gdy się z nicości wyłonił. Kiedy więc nic nie ginie, to i dusza nie może zginąć, wrócić do nicości, a to tem bardziej, że jako duch, tym siłom podlegać nie może. Unicestwienie i stwarzanie zarówno przekraczają siły całej natury, taka sama bowiem przepaść nieskończona istnieje między nicością a bytem, jaka między bytem a nicością; a jak świat o własnych siłach z nicości powstać nie mógł, lecz wymagał twórczego: fiat, Stwórcy, tak samo bez woli Bożej nic unicestwione być nie może.

Jedna więc tylko jest Potęga zdolna pozbawić duszę życia — to Bóg, który jej byt darował. Potrzebuje tylko cofnąć Swą nad nią opiekę, potrzebuje ją tylko przestać utrzymywać, a dusza w tej chwili wróci tam, skąd wyszła: do nicości, przestanie istnieć. Ale tego Bóg nie zrobi, bo jakkolwiek, absolutnie mówiąc, nie brakłoby Mu mocy, to jednak i o tem nie trzeba zapominać, że Bóg działa zawsze konsekwentnie, logicznie, a kiedy człowieka przeznaczył do życia wiecznego, to nie może go zniszczyć. Sam zresztą powiedział o Sobie: „że nie jest Bogiem umarłych, lecz żywych“ (Łuk. 20, 38), a „wszystkie rzeczy stworzył na to, aby były^tt (Ks. Mądr. 1, 14). Ten punkt jeszcze obszerniej rozwiniemy, gdy będzie mowa o dowodach etycznych. Tu zwrócę tylko uwagę na to, że np. z grubości belek, z układu domu sądzimy o jego trwałości. Mojemu obecnemu domkowi szwajcarskiemu, któremu szumną nadano nazwę: Villa Belmont, nie mogę przepowiedzieć długiego istnienia, bo to klatka tylko; przeciwnie, gdy się popatrzymy na te olbrzymie kolosy rzymskie, czy Panteonu, czy to Colosseum, lub dawnych pałaców Cezarów in Palatino, to widzimy, że zamiarem Rzymian nie było budować na parę lat tylko. Dwa tysiące przeszło lat stoją te granity, urągając

http://rcin.org.pl