2964938943

SPOŁECZEŃSTWO W OBEC ROZUMU I WIARY. 385

podstawę swej działalności, nie pozwalając sobie w niczem odstępować od tej normy. Tym sposobem prawodawstwo krajowe będzie tylko zastosowaniem Pańskiego Zakonu do życia publicznego, ad-ministracya zaś i trybunały, przestrzegając wiernego wykonania ustaw państwowych, dopomagać oraz będą mieszkańcom kraju do chronienia się występku i do zbawienia przez wierne obowiązków wypełnianie. Władza przytem, uznawszy nad sobą najwyższe zwierzchnictwo Stwórcy, sama zyskuje w zamian najwyższą sankcyę, gdyż ma prawo odwołać się do sumienia wiernych słowami Apostoła: Wszelka dusza niechaj będzie poddana wyzszym zwierzchno-ściom. Albowiem nie masz zwierzchności jedno od Boga k Lecz napróżno wymagałby posłuszeństwa w imię Boga taki zwierzchnik, który sam nie poczuwa się do obowiązku słuchania Tego, kogo jest namiestnikiem.

O

Zewnętrzną oznaką owej solidarności całego społeczeństwa ze swym Najwyższym Panem jest zobopólna przysięga władzy i podwładnych, w obliczu Boga złożona, gdzie obie strony Stwórcy samemu przyrzekają, iż zobowiązania swoje wiernie wypełnią, tak iż łamiący tę przysięgę winnym się staje nietylko przed społeczeństwem , ale też i przed pogiem. To ścisłe związanie religijnych i społecznych obowiązków w państwie chrześcijańskiem sprawia, ie w nim władza sięga poniekąd aż do wnętrza sumienia, podczas ^dy czysto ludzkie ustawy stosują się tylko do zewnętrznych

uczynków. Wprawdzie za przekonania

m

yśli,

w czvn me

wprowadzone, człowiek odpowiada jedynie przed trybunałem su-

mienia i

Boga; ale prawodawca, przemawiający w imieniu Boga

i zgodne tylko z jego wolą głoszący wyroki, ma prawo odwołać się do tego trybunału, i ńie własną już, ale Bożą zagrozić sankcyą. Jak w chrześcijańskiej rodzinie, gdyby przywiązanie wrodzone ku rodzicom w sercach dzieci ostygło, może się jeszcze ojciec odwołać do sumienia syna, przypominając mu czwarte przykazanie, tak zwierzchnik w społeczeństwie rządzącem się duchem Ewangelii, ma jeszcze w ręku ten potężny środek odwołania się do tego, co mówi Pismo św.: Kto się sprzeciwia zivierzchności_? sprzeciwia się postano-

¹ Ezym. XIII, Ł