page0302

298

są substancye wydzielane przez protoplazmę żywą, i mają też ważne zadania fizyologiczne do spełnienia *).

W komórkach spełnia błona komórkowa rolę narządu osmotycznego, ale dotąd nie wiadomo dokładnie, jaką rolę spełnia protoplazma w procesie odżywania się komórki. Strasbur-ger broni zdania²), że powstawanie substancyi zorganizowanych w komórce dokonywuje się bezpośrednio wskutek przemian samejźe protoplazmy, niejako z jej substancyi; podług innych dzieje się to wskutek przemiany materyału odżywczego (węglowodanów, zpeptonizowanych substancyi proteinowych, tłuszczów), które się dostały do protoplazmy, doprowadzającej je do miejsc przeznaczonych •).

2) Wzrost substancyi żywej i warunki zjawisk życiowych. Z procesem odżywiania się komórki pozostaje w związku najściślejszym jej wzrost i rozwój ustrojów. Wzrost ogólnie rozpatrywany, obejmuje trzy momenty: 1) pomnożenie ilości żywej substancyi przez intussuscepcyę (wchłanianie) substancyi odżywczych; 2) powiększanie objętości komórki; 3) różniczkowanie się histologiczne komórek. Ponieważ pomnożenie ilości substancyi żywej jest ważniejsze od jej powiększenia, więc Wilh. Roux oraz inni autorowie rozróżniają wzrost czynny od biernego, zasadzającego się na powiększeniu objętości komórek. Wzrost czynny czyli pomnożenie ilości substancyi żywej prowadzi w dalszym ciągu do podziału komórki, natomiast powiększenie ciała komórki może być także wynikiem wchłoniętej wody, co wywołuje napięcie ciała komórki, jej jędrność (tur-gor). Skoro zaś wzrost opiera się na odżywianiu się, to jest on konsekwencyą procesu odżywczego i z tym ostatnim nie może być utożsamiany, jak to słusznie podniósł J. Sachs ⁴).

') Por. Edward v. Hartmann: Das Problem des Lebens. Bad Sachsa im Harz. 1906, str. 218-24".

²) Strasburger Uber das Wachstum vegetabilischer Zellhaute. Histol. Beitr&ge. Heft 2 1889.

Prof. Dr Karl Kraepelin: Einfiihrung in die Biologie. Leipzig und Berlin 1909, str. 163-177.

*).Por. O. Hertwig dz. w. prz., str. 78.

*) J. Sachs: Yorlesungen uber Pflanzenphysiologie. Leipzig 1882, *tr. 500.

B. Wilson: The Celi j. w., str. 393.

http://rcin.org.pl