page0316

się niezbicie, że podział komórki jest bardzo zbliżony do mi-totycznego a tem samem Cyanophicea muszą posiadać jądro. Do tego samego rezultatu doszedł Yejdowsky i Schaudinn ²).. Zapewne, jest rzeczą niepodobną zbadać wszystkie protysty świata roślinnego i zwierzęcego; wszalako badania dotychczasowe zupełnie uprawniają do wniosku, iż nie istnieją ustroje, zbudowane tylko z samej protoplazmy, a zgoła nie posiadające jądra. Wskazywano wprawdzie na erytrocyty (ciałka czerwone) w krwi zwierząt kręgowych, iż są pozbawione jądra; wszelako nie ulega wątpliwości, że komórki młocie ciałek czerwonych posiadają jądro, oraz że się dzielą amitotycznie jak i karyoki-netycznie, z czego wynika, że komórki bez jądra, to komórki zużyte, przeznaczone na wyrzucenie lub na strawę leukocytom, które jakby organa bezpieczeństwa organizmu nie tylko chwytają szkodników w postaci bakteryi chorobotwórczych, ale nadto wchłaniają i czerwone ciałka krwi³).

Nie brak wreszcie dowodów bezpośrednich, z których wynika, że ani protoplazma, ani samo jądro nie mogą żyć i rozwijać się poza ciałem komórki. Co do jądra, przyznawano mu dawniej rolę dość podrzędną w organizacyi komórki, bo tylko współudział przy tworzeniu błon komórkowych (tak botanik Haberlandt 1887 i zoolog Korschelt 1889); lecz dzisiaj po pracach Grubera, B. Hofera, Verworna, Balbianie’go, Klebsa i innych rola jądra w komórce zgpła inaczej się przedstawia. Zastosowano mianowicie merotomię, czyli metodę krajania pierwotniaków na części tak jednak, że jedne części zawierały w sobie cząstki jądra, inne zaś wcale jądra nie posiadały. Szczególnie ważne są doświadczenia Balbiani’ego⁴), gdyż udało się mu pokrajać wymoczka rzęskowego (Stentor) na 8 części w ten sposób, iż jądro komórki uległo podziałowi na 3 części, przy-czem część górna, odpowiadająca jamce niby-ustnej zawie-

*) Vejdowsky: Uber den Kern der Bakterien und seine Teilung — w Zentralbl. fur Bakteriologie 1904. XI 2 Abth. str. 481—496.

*} Schaudinn: Neuere Forschungen uber die Befruchtung bei Pro-tozoen. Vortrag. Breslau 1905, str 20.

*) Por. Er. Was mann dz. w. prz., str. 188 nastp.

*) Balbiani: Recherches experimentales sur la merotomie des In-fusoires cilies — w Revue zoolog. Suisse 1889, t. V, Annales de Micro-graphie 1892, t. IV. 1893, t. V.

http://rcin.org.pl