page0384

380

rozmaitych u zwierząt do jednej formy pierwotnej. Z innych myślicieli niemieckich głównie Oken {1779 —1851)¹) hołdował ideom transformistycznym, co do Goethego zaś (-j* 1832) zdania dotąd są podzielone. Na dłuższy jednak przeciąg czasu położył botanik Szwedzki Karol Linneusz (1707 —1778) tamę rozwojowi idei ewolucyi gatunków, a to przez zasadę: »tyle obecnie istnieje gatunków, ile ich niegdyś do życia Najwyższe Jestestwo powołało«. Linneusz pierwszy wprowadził do nauki sposób oznaczania osobników świata zwierzęcego i roślinnego przez wskazanie ich gatunku i rodzaju najbliższego (species et genua proximum), a tylko w niewielkiej mierze przyjmował Linneusz możliwość zboczeń od gatunku danego, i to w odmianach (va-rietas). Niemniej Jerzy Cuvier (1769—1831) głosił stałość gatunków zwierzęcych, wśród których przyjął 4 typy zasadnicze: kręgowców, stawowatych, mięczaków i promienistych; nie uznawał jednak żadnego pokrewieństwa między tymi typami. Ślady kopalniane flory i fauny poczytywał Cuvier za resztki organizmów, które wyginęły wskutek kataklizmów, jakie nawiedziły ziemię; tamte organizmy nie pozostawały w żadnym związku z dzisiejszymi.

Nie długo potem teorya stałości gatunków silnie została zachwiana wskutek rozwoju nauki embryologii, a zwłaszcza przez prace Fryd. Kaspra Wolffa i Kielmayera (1765—1844) nad rozwojem epigenetycznym zarodków, oni z wskutek dociekań geologiczno-paleontologicznych Aleks. von Humboldta, Leopolda von Bucha, a głównie Lyella, który udowodnił²), że niegdyś były na ziemi w grze te same czynniki, które i dziś istnieją,, oraz że teorya Cuviera o kataklizmach nagłych, ziemię nawiedzających, jest nieprawdziwa, gdyż skorupa ziemska, a z nią Hora i fauna, rozwijała się stopniowo i jeden okres geologiczny zwolna przechodził w następny. Wobec tych danych myśl rozwoju genetycznego gatunków na nowo zyskiwała zwolenników, a w ich rzędzie głośnym był dziad Karola Darwina, Erazm Darwin³), który w formie poetycznej skreślił wpływ rozmaitych czynników zewnętrznych, jak: dziedziczność, dobór płciowy,

*) Oken: Lehrbuch der Naturphilosophie. Ziirich 1813.

*) W dziele: Principles of Geology 1832.

³) Er. Darwin: Zoonomia or the laws of organie life 1794—1798; nadto The botanic garden 1781.

http://rcin.org.pl