page0494

486

Ruhnken — Ruhr

Wprawdzie z razu zaczął pracować nad prawem rzymskiem, które już w Wit-tembergu obrabiał, lecz wkrótce wrócił do ulubionego fachu, to jest do literatury greckiej i dla porównania rękopismów rozrzuconych po różnych biblijotekach europejskich przedsięwziął podróż naukową, szczególniej do Paryża. W roku 1757 za wpływem Hemsterhuta został powołany do Lejdy na lektora języka greckiego i w 1761 po śmierci Dudendorpa, otrzymał katedrę wymowy, histo-ryi i starożytności, którą zajmował aż do zgonu, to jest do dnia 14 Maja 1797. Łączył on z pełnią uczoności, porządne oczytanie, sąd zdrowy i wielką bystrość poglądu. Łacina jego na najlepszych wzorach rzymskich w^ryrobiona, jest czysta i poprawna, przedstawienie jasne, dobrze uporządkowane i wymowne, tak, że pisma jego pod każdym względem wysoką wartość posiadają. Przytem lubił on życie towarzyskie i w polityce brał żywy udział. Z licznych jego pism na wzmiankę zasługują: Epistolae criticae (2 części, Lejda, 1749 do 51; nowe wydanie, Lipsk, 1827); opracowanie Lexicon wcum Platonica-rum Timśiusza (Lejda, 1754; drugie wydanie 1789; wydanie pomnożone przez Kocha, Lipsk, 1835); Homera, Iłymnus in Cer erem (Lejda, 1780; trzecie wydanie 1808; nowy przedruk, Lipsk, 1827); Rntiliusa Lupusa, De figuris senten-tiaruin et elocutionis (Lejda, 1768; nowe wydanie Frotscher’a i Koeh’a, Lipsk, 1831 i 1841); Velleja Patercula (2 tomy, Lejda, 1779; nowe wydanie Frot-scher’a, Lipsk, 1830) i wydanie Mureti opera (4 tomy, Lejda, 1780). Prócz tego dokończył rozpoczętego przez AlbertPego wydania llesychius’a (2 tomy, Lejda, 1746—-66) i miał udział w J. A. Ernestego wydaniach Memorabilia Xe-nofonta i Kallimacha, tudzież w wydaniu Longina z Toup (Oxf., 1778). Wzorem przedstawienia biograficznego jest jego: Elogium Tiberii Hemsterhusii (Lejda, 1768; nowe wydanie, 1789 i później). Po śmierci jego wyszły: Opu-scula oratoria, philologica, critica (Lejda, 1797), które później wielokrotnie uzupełniane były przez Bergmanna (2 tomy, Lejda, 1823) i przez Friedemanna (Brunswik, 1828); dalej Ruhnkenii, Valckenarii et aliorum ad J. A. Ernesti epistolae ogłoszone przez Tittmanna (Lipsk, 1812); Ruhnkenii et \ alkenami epistolae mptuae przez Mahne’go (Vliessing. 1832); i Rlmnkenii epistolae ad diversos (Vlissing. 1834). Również z zeszytów szkolnych wydrukowano jego: Lectiones acadcmicae in antiquitates Romanas przez Eichstadtfa (22 poszyty, Jena, 1818—35); Dictala in Terentii comoedias przez Schopen’a (Bonn, 1825); Dictata m Suetonium przez Geefa (Lejda, 1826); Dictata in Ooidii heroidas przez Friedemanna (Lipsk, 1831).

Rllhr, prawe przyrzecze Renu, wypływa ze stoku góry Asten, na równinę

0    % mili od od Wittenbergi w westfalskim okręgu Brilon, w pierwszej połowie nurtu swojego płynie ku północy i północo zachodowi, potem w znacznych zakrętach w kierunku zachodu, wchodzi pod Muhlheiin w dolinę Renu i wpada przy Ruhrort (ob.). Ma 31 mil długości, a przeszło 100 stóp szerokości, a powyżej Herdek za pomocą śluz jest spławna dla statków od 6—800 centnarów wagi mających. Rzeka ta z prawej strony przyjmuje do siebie Móns, z lewej zaś Neger, Elpe, Valme, Unne Rohre, Lenne i Volmei wraz z Monę dzreii płaszczyznę niższego Renu na dwie główne części: na Haarstrang i góry Ardei od północy, oraz na tak zwane Sauerlandskie wzgórza od południa. Aż do Neheim ma koryto wązkie, potem rozszerza się, ale zatrzymuje wysokie, strome brzegi, których skaliste ściany tu i owdzie do rzeki się przybliżają, w ogóle jednak brzeg jest zasiany łąkami. Przedstawia wiele malowniczych okolic, jak przy Meschede, Arnsberg, Hohen-Syburg przy ujściu Lenny, Volmarstein

1    Blankenstein. Wszędzie na dolinie i wzgórzach widać silne życie górnicze,