page0559

551

Russell

w wymiarze sprawiedliwości. W r. 1841 spowodowany krajowemi i zagrani-cznemi wypadkami opuścił gabinet, wraz z innymi członkami tegoż, ustępując miejsca nowemu ministerstwu pod przewodnictwem Peel’a, Jako deputowany dzielnicy City w Londynie, popierał w parlamencie nowy gabinet w dążnościach dotyczących wolnego handlu, polepszenia losu klassy roboczej i utrzymania spokojności w Irlandyi; lecz później stanowczo się oświadczył przeciw ogólnej polityce rządu względem Irlandyi. W r 1846 Peel wprowadziwszy ustawy wolnego handlu, widząc się opuszczonym od swego stronnictwa, zniewolony został do usunięcia się z ministerstwa; wtenczas polecono Russellowi utworzenie nowego gabinetu, w którym zajął miejsce ministra prezydującego i pierwszego lorda skarbu. Podczas tego ministerstwa złożonego z wigów, nastąpiły nader ważne wypadki w dziejach Anglii: rozwój wolności handlu, zmiana ustaw żeglugi, ogólne wstrząsnieuie europejskie od r. 1848—1850, głód i powstanie w Irlandyi, były trudne do załatwienia sprawy, w których lord Russell na czele rządu rozwinął swą czynność i wielkie położył dla kraju zasługi. Opór przeciw polityce zagranicznej Palmerstona i słabe poparcie własnego stronnictwa utrudniały położenie gabinetu, tak iż Russell podał się do dymissyi już w r. 1851: gdy jednakże ministerstwo torysowskie pod prezydencyją hr. Derby nie przyszło do skutku, Russell pozostał nadal jeszcze u steru rządu aż do r. 1852, w którym to czasie rozwiązał się gabinet wigów, a hr. Derby stanął na czele nowego zarządu kraju. Russell przewodniczył znów oppozycyi w izbie niższej; ale po usunięciu się hr. Derby, jeszcze w końcu tegoż roku, wstąpił do ministerstwa zwanego koalicyjnem, ułożonego przez lorda Aberdeen, jako minister bez wydziału, kierujący ze strony rządu rozprawami w izbie niższej. Na tern stanowisku ponowił dawny swój wniosek o przypuszczenie żydów do parlamentu, który powtórnie przez izbę wyższą był odrzucony; wystąpił także z projektem rozszerzenia prawa wyborczego, lecz kwestyja ta nie została wówczas rozstrzygniętą. Gdy lord Palmerston w r. 1853 zajął miejsce lorda Aberdeen’a, Russell otrzymał wydział spraw zagranicznych, W przesileniu które wybuchło na Wschodzie, oświadczył się za przedsięwzięciem środków stanowczych przeciw Rossyi. Po śmierci Palmerstona (I. 18 Października r.1865, Russell znów objął naczelny ster rządu. Jako mówca, Russell mniej się odznacza zapałem krasomówczym niż raczej trafnein rozumowaniem, bogactwem pomysłów i jasnością przedstawienia. Niezależnie od swych czynności publicznych, lord Russell jest także zaszczytnie znanym przez swe prace literackie. Między innemi dziełami wymienimy: Essay on the history of the English gocernement and constifution (Londyn, r. 1821); Memoirs of the ajfairs of Europę, frorn the peace of Utrecht to the presrnt time (3 tomy, Londyn, r. 1824—32). Wydał także listy i pamiętniki Tomasza Moore (cztery tomy, Londyn, roku 1853). Dramat jego Don Carlos nie miał żadnego powadzenia.

RUSSell (Wiliam Howard), znany korrespondent angielskiej gazety Times z czasu wojny krymskiej, urodził się w r. 1821 w okolicach Dublina. Początkowo kształcił się na prawnika, wkrótce wszakże nieprzyjazne domowe okoliczności zmusiły go bieg nauk przerwać. Z krewnym swoim Robertem Williamem Russell udał się do Irlandyi, by ztamtąd o wyborach parlamentarnych udzielać do wspomnionej gazety wiadomości. Zyw^re zajęcie z jakiem publiczność listy jego czytała, skłoniły redakcją do zawezwania RussePa na stałego jej korrespondenta. W 1854 r. podczas wojny wschodniej, wraz z ariniją angielską udał się do Bosforu, celem udzielania sprawozdań o ruchach i działa-