page0580

572

Rybitrutka — Rybkowicz

brunatnej, chropawej, i takiejże wewnętrznej żółtawej, kruchej, pod którą znajduje się dopiero jądro brudno-żółte, oleiste, w kształcie pół księżyca. W takim stanie, znajduje się rybitrutka w handlu, a że jej potrzebują w Europie, dosyć powiedzieć, kiedy w r. 1850, do samych portów angielskich, sprowadzono tej trucizny 2359 worków centnarowych, c;cyli tyleż centnarów, jak się to z taryf celnych W. Brytanii okazało. Owoce rybitrutki handlowe (cocculi in~ dici vel levcintici) są prawie bez zapachu, lecz jądro ich ma smak ogromnie nieprzyjemny i mocno gorzki. Zawierają w swym składzie chemicznym tak zwaną menisperminę i pikrotoxinę (kwas pikrotoxinowy), żywicę, materyją woskową, gammę, różne sole i t. d. Działają mocno odurzająco, a głównie działają na mlecz pacierzowy, wzbudzając kurcze gwałtowne, przepuszczające, tężec, szczękościk i porażenie, wszelako nader rzadko używają ich jako leku, tylko do odurzenia ryb i fałszowania tańszych piw, jak o tern powyżej powiedziano. Potłuczone na proszek, wchodzą w skład' prochu i maści używanych ku wygubieniu owadów człowieka trapiących (pulv>is et imguentum pcdiculorum). Ho-meopaci zaś polecają rybitrutkę w chorobie zwanej tańcem Ś. Wita, w porażeniach członków, w gośćcu czyli reumatyzmie, w gorączkach nerwowych, i przeciw zbyt mocnej chorobie morskiej, w podróżach na okręcie trafiających się. Rybacy korzystając z własuości odurzających rybitrutki, rzucają ją na wodę, w grubym proszku, czem ryby z razu przynęcone, w'krótce odurzają się i z łatwością łapane bywają. Piwowarzy znów chcąc oszczędzić słodu i chmielu,, dodają tynktury czyli wymoczu wodnego z owoców rybitrutki do odgotowunego piwa, przez co dodają mu gorzkawego smaku, i w połowie ilości chmiel zastępują. Nad to piwo nabiera pełniejszego i obfitszego smaku, chociaż sprawia później nieprzyjemny obrzask w gębie, ale za to parę ćwierci słodu, do warki tak fałszowanego piwa mniej dają. Nakoniec piwo rybitrutką zaprawione odurza doskonale, jakoby miało w sobie dużo alkoholu, co także na mocy zyskuje. Lecz piwo takie jest prawdziwie pow'olną trucizną dla ludzkiego zdrowia. Ból głowy, ociężałość, a z czasem nawet idyjotyzm czyli ogłupienie w człowieku sprawia. Dodawanie rybitrutki do piwa jest surowo przez policyją lekarską wszystkich rządów ucywilizowanych zakazane, lecz cóż, kiedy ją trudno w piwie chemicznie wyśledzić, szczególnie kiedy takowa tylko w' niewielkiej ilości do piwa dodaną została. W Anglii na piwowara rybitrutkę do piwa dodającego, jest kara 200 funtów szterlingów^r, a na kupca, który ją mu sprzedał. 500 funtów szterlingów. Zawsze jednak owa liczba urzędowa z r. 1850, na 2359 centnarów sprowadzonoj rybitrutki wychodząca, dowodzi, że i kary nic nie pomogą, przeciw chęci zysku u ludzi. W r. 1866 przywóz do Królestwa Polskiego rybitrutki został zupełnie wzbroniony.    F. B.

RybitW, ob. Rybołów i Sokół.

Rybitwa, nazwa popularna rybołówek, ob. Rybołcwka.

Rybitwy, wieś prywatna w gubernii i powiecie Lubelskim, nad rzeką Ry-bitwą, od stacyi pocztowej Kaliszany wiorst 3 odległa, posiada kościół parafialny wymurow-any w r. 1187 przez Jędrzeja herbu Rawicz, z wielce starożytnym wielkim ołtarzem. W archiwum tutejszem są dokumentu z lat 1487 i 1505. Według Węgierskiego, był tu także zbór kalwiński, przy którym pełnił obowiązki duchowne minister Grzegorz Kamocki. Dziś wieś ta liczy ogólnej ludności 262 osób.    F.M.S.

Rybkowicz (Jan Augustyn), historyjograf akademii krakowskiej, professor teologii tamże, proboszcz przy kościele Ś. Anny i kanonik kollegiaty ś. Flo-rjana. Umarł 1624 r. Mąż uczony, według Starowolskiego, zajmował się do