page0787

779

Sachs — Saci

nen sowohl die wahre Form und Gestalt der polnischen Republik und Kó-nigreichs, (Gdańsk 1726 w 8-ce). Dla nieprzyjaznych przeciwko domowi Austryjackiemu twierdzeń, dzieło to wkrótce po swem wyjściu zakazanem zostało, a nadto wyszło bezimienne pismo na obronę Austryi p. t. De scopo Rei-publicae Polonicae et domo amtriaca adoersus Franciscum Marinium, (bez miejsca druku 1665, w 8-ce). Wnoszono, że sam Knorig pisał tę obronę, lecz Hoppiusz, odwołując się do Placcyusza, twierdzi, że Moihius był prawdziwym jej autorem.    F. M. S.

Sachs (Michał), Izraelita, doktor filozofii, znakomity teolog, poeta i badacz starożytności żydowskiej. Urodził się w Głogowie na Szląsku dnia 3 Września 1808 roku. W pierwszej młodości uczył się języka hebrejskiego i tak w nim celował, iż w 13 roku swego życia ułożył piękny wiersz wydrukowany w czasopiśmie Reszit ha APlicah Dawida Zamościa (ob. Zeitung des Juden-thums, 1864, Nr. 10); nauki gimnazyjalne i uniwersyteckie ukończył w Berlinie. Był kaznodzieją od roku 1836 do 1844 w Pradze Czeskiej, później w Berlinie. Cnotliwy i prawdziwą pobożnością, przejęty, porywał swojemi pełnemi natchnienia kazaniami serca słuchaczów. Trzymając się w religii kierunku zachowawczego, był jednym z tych, którzy protestowali przeciw reformatorskiemu synodowi rabinicznemu odbytemu wBrunświku 1-szy raz r. 1844. Umarł dnia 31 Stycznia 1864 roku. Jego prace są: 1) Przekład niemiecki wielu ksiąg Pisma Ś. starego testamentu wydany przez Zunza razem z przekładami innych ksiąg biblijnych, przez różnych autorów dokonanemi (od roku 1837—1855 wyszło 7 edycyj w Berlinie), 2) Die religióse Pnesie der Juden in Spanien (Berlin, 1845); dzieło to obejmujące wyborny zbiór najpiękniejszych na niemiecki język metrycznie po mistrzowsku przełożonych poezyj he-brejskich Żydów hiszpańskich, z historycznym onych przeglądem, zyskało uznanie u A. Humboldta; 3) Poezyje niemieckie osnowane na Agadzie talmudy-cznej (ob. Talmud) i noszące tytuł: Slimmen nom Jordan und Euphrath, (Berlin, 1853); 4) Beitrage znr Sprach- und Al/erihumshunde; pismo to zgłębiające wiele wyrazów aramejskich, greckich, łacińskich, starożytność krajów wschodnich i rzucające światło na mnóstwo ciemnych miejsc talmudu, korzystnie osądzone zostało przez Ch. A. Lobecka; 5) Przekład na język niemiecki hebrejskiego Modlitewnika odświętnego (Machzor) i codziennego (Sydur). Przekład ten drukowany kilka razy w Berlinie, większej używa wziętości niż wszystkie poprzednie innych autorów; 6) Rearot we Ty kunim te-Seder Abo-dah; jest to szacowna rozprawa w języku hebrejskim o kilku znakomitych poetach liturgicznych, wydrukowana w dziele: Kobee Maaseh Jede ha-Gconim wydanem przez J. Rosenberga w Berlinie 1856. Oprócz tego zamieścił Sachs kilka listów naukowych hebrejskieb w czasopiśmie: Kerem Chemeti a artykuły i poezyje niemieckie w kilku rocznikach J. Buscha. Podług S. D. Luzzatto napisał także komentarz na Przypowieści Salomona, który jeszcze wydrukowanym nie został.    F. Sir.

Saci. Jest to nazwisko przybrane czyii anagramm z imienia Isac, mylnie często pisane Sacy\ nosił je Le Maistre de (Ludwik Izaak), urodzony w Paryżu r. 1613. Nauki odbyw'ał w Beauvais, gdzie żyli wuj jego Antoni Arnauld i opat Saint-Cyran, jego spowiednik, który wpływał na całą jego przyszłość. W trzydziestym piątym roku życia, Saci wyświęcił sic na kapłana i został kapelanem zakonnic w Port-Royalj i klasztorowi temu oddał cały swój majątek. Prześladowany jako jansenista, ukrywać się musiał; korrespondencyja z zakonnicami odkryła go uwięziony był w Bastylii r. 1666. Tu zaczął tłómaczyć