page0789

781

Sacke — Sacramento

Sacken (Fabnan Wilhelmowicz, von Osten-Sacken), książę, generał-feldmarszałek wojsk rossyjskich, urodzony w Kurlandyi, w roku 1754, pochodził z rodziny baronowskiej. W r. 1766 wszedł do służby rossyjskiej i brał udział we wszystkich wojnach w nowszych czasach przez Rossyję prowadzonych. W r. 1814, po zajęciu Paryża przez wojska sprzymierzone, mianowany był generał-gubernatorem tego miasta. Po roku 1815 otrzymał stopień generała-feldmarszałka i dowództwo pierwszej czyli zachodniej armii, której główna kwatera znajdowała się w Kijowie. W r. 1832 wyniesiony do godności książęcej. Umarł w Kijowie w r. 1837.    J. Sa... ■

Sacramento czyli Rio Sacramento, główna rzeka Kalifornii, prowincyi Stanów Zjednoczonych Ameryki północnej, bierze źrudło nad granicą Oregonu, płynie od półnoey ku południowi pomiędzy pasmami gór Sierra Nevada i Kordylierami nadbrzeżnemi, przez żyzną dolinę, długą na mil 65 i od r. 1848 słynącą nadzwyczajną obfitością złota, której południow^re przedłużenie w przeciwnym kierunku, począwszy od rzeki Rio Joaqnin, równie niemal rozciągłe i na 13 mil szerokie, tworzy w końcu przy kilkura miennem swern ujściu deltę pię— cio-milową, iłowatą i wyspiastą, do której zlewają się wielorakie Rio Joaquin’u odnogi. Rzeka odtąd zwraca się ku zachodowi i dwiema głównemi odnogami wpada do przystani Suisun, połączone; ciaśniną Carąuines (na 10 sążni głęboką i ćwierć mili szeroką, przy której leżą miasta fienicia i Valley na północy, a Martinez na południu) z zatoką San-Pablo, stanowiącą północną cześć wielkiej zatoki San-Francisco. Kraj przy górnym rzeki tej biegu tworzy okolicę lesistą, wśród której góra Shaste-Pik wznosi się po nad granicę śniegów. Od tej góry rzeka w łożysku krętem i urwistem, biegnie przy pomocy spadku (wynoszącym 1876 stóp na przestrzeni 5 mil) ku szerszym nizinom, dzielącym się na wyższe i niższe stepowiska (prairie). Rzeka ta spławną jest w każdej' porze, na mil 43 w górę aż do progów i wodospadów, leżących powyżej ujścia rzeki Deer (pod 40° szer. półn.). Pomiędzy licznemi przytokami jej lewego brzegu, przy których wszędzie kopią złoto, największym po Joaquin’ie jest rzeka Eldorado czyli Feath-Rirer, której powiat (county) ma 40,000 mieszkańców. Poniżej jej ujścia rzeka Sacramento, w porze deszczowej wielkie wylewami zrządza na około suusloszenia po kraju. Dalej wpada do niej Rio de los Ame-ricanos czyli American-Fork, rzeka spływająca z jeziora fionpland czyli Moun-tain-Lake, a której ujścia dosięga przypływ i odpływ morski, tak, że do tego miejsca, Sacramento staje się żeglowną dla wielkich szkut morskich i szonerów. W korzy stnem tern lecz nie zbyt zdrowem miejscu leży nowo założone podług planu Fil* delfii miasto Sacramento na wschodnim brzegu głównej rzeki, a południowym rzeki Americanos, która dzieli je od przedmieścia Roston, o 25 mil ku N. O. od San-Francisco. W r. 1852 liczyło ono już 12,589 mieszkańców (w tej liczbie zaledwie 2,000 kobiet), między któremi było 63 wolnych indyjan, 18 indyjanek, 804 chińczyków (10 kobiet); dziś ludność w czwórnasób się powiększyła. Mimo młodości swej, cierpiało już wiele; dnia 14 Sierpnia 1850 r. zburzone i spalone podczas powstania Squatters ów pod wodzą Dra Robinsona, uległo znów pożarowi w Listopadzie 1851 r. — SftCnUllOIltO czyli Golonią dcl Sacramiento, dawniej San-Sagramento zwane, stolica departamentu tegoż nazw iska rzeczypospolitej Uruguay w Ameryce południowej, na skalistym przylądku rzeki La-Plata. wprost naprzeciwko Fuenos-Ayres, mocno obwarowana, ma mały i nie dość bezpieczny port o przykrem dla żeglarzy wejściu; samo miasto regularnie zabudowane, otoczone jest gajami pomarańczowemi i brzoskwiniowemi i liczy około 6,000 mieszkańców. Zbudowane r. 1679 przez