page0820

812

Solger — Solidus

Heyse przysposobił wydanie odczytów estetycznych pod tytułem. Vorlesungen dber die Aesthetik {Berlin, 1829).

Solicitor-general, tytuł prokuratora królewskiego, czyli adwokata korony w Wielkiej Brytanii.    F. H. L.

Solidarność (z łacińskiego Solidwn), jest wzajemna odpowiedzialność wszystkich za jednego, czyli wspólność zobowiązań i uprawnienia, mocą której naleźytość przypadająca kilku osobom może być przez jednę z nich wymagalną, również obowiązek ciążący na kilku, winien być w danym razie przez jednego spełniony. W rzeczywistości rodzaj ten wspólnictwa bywa tylko co do przed- -miotów niepodzielnych zastosowany; w wszelkich innych wspólnych wymaganiach lub powinnościach samych przez się podzielnych, każdy uczestnik jest jedynie do dochodzenia swego udziału uprawniony, lub do uiszczenia się w swej części znaglony. W razie jednak gdy kilka osób w połączeniu dopuści się występku lub zbrodni, poszkodowany może pociągnąć do odpowiedzialności każdą z nich i żądać od niej całkowitego wynagrodzenia. Solidarne także uprawnienie lub zobowiązanie może być także przez układ lub testament uzasadnione. Członkowie opieki i spólnicy niektórych przedsiębierstw są także solidarnie zobowiązani. Wypłata dopełniona przez jednego ze spólników zwalnia innych od odpowiedzialności; wypłacający za wszystkich ma jednakże prawo żądania od nich zwrotu w przypadającej na nich części.

Solidometryja, (wyraz złożony z łacińskiego Solidus, stały i z greckiego metron miara), częśe geometryi elementarnej, w której poznaje się własności linij prostych i płaszczyzn w przestrzeni uważanych, tudzież własności i sposoby mierzenia powierzchni i objętości brył geometrycznych, a szczególniej graniastosłupa, ostrosłupa, walca, ostrokrcgu i kuli, tudzież ich części. Tę część geometryi w dziele oddzielnem wyłożył Józef Krysiński pod tytułem: Solidometryja (Warszawa, 1864).

SoIidllS, tak się nazywała moneta złota, którą cesarz Konstantyn 330 roku wprowadził na miejsce do owego czasu w' obiegu będących monet złotych cesarskich (Aureus imperatorius'). Ważyła szóstą cześć uncyi, i dla tege zwano ją solidus sextularius; z funta więc rzymskiego 24 łbowego wybijano solidów 72, które dzieliły się na ^J/₃, % i ^x/₄ solida (semisses, tremisses, qva-drantes); złota zaś na nie używano 23 karatowego. W monarchii frańkońskiej nazwisko to utrzymało się dla monet, których jednak wartość uległa zmianie zupełnej. Pod Merowmgami i Karolingami były następujące monety główne: funt złota, solidus złoty (solidus aureus, niekiedy tylko solidus albo aureus zwany); trzecia część solida złotego, (trfens albo iremissis\ funt srebra, solid srebrny, trzecia część solida srebrnego {tremissis} i denar (denarius) niekiedy argenteus zwany. Złych funt złota, funt srebra i solid srebrny z jego częścią trzecią, były monetami rachunkowemi, rzeczywiście zaś wybijano ze złota tylko solidy złote, i trzecie ich części a ze srebra denary. Ostatni, to jest denar srebrny, można uważać za jedność w systemacie monetarnym Franków, gdyż on był częścią wielokrotną tak solida złotego jako i srebrnego, a mianowicie na solid srebrny liczono 12, na solid zaś złoty 40 denarii, dopóki tylko te dwie monety współcześnie istniały. Pod Merowingami systemat monetarny doznawał wprawdzie zmian stosownie do rozmaitych wstrząśnień administracyjnych i politycznych, lecz średnio z funta rzymskiego złota wybijano 87 solidów złotych, które przeto przedstawiały mniejszą wartość niż solidy Konstantyna; z funta zaś srebra wybijano 25 solidów srebrnych, to jest 300 denarów'. Pepin w pierwszych latach panowania utrzymał tę wartość monet,