page0955

947

Saratowska gubernija

z ciepłemi wiatrami stepowemi, sprzyja dojrzewania kawonów i melonów', chociaż nadzwyczajne upały działają bardzo szkodliwie. Po upałach, zwykle w Sierpniu panują silne wichry, zgubnie działające na roślinność i liczne trzody" bydła pasąceg'o się w stepach nad dolną Wołgą. Daleko szkodliwszemi stają się wichry albo buruny podczas zimy, niekiedy około trzech dni trwające. Grunt składa się z czarnej ziemi, z wyłączeniem nadbrzeżnego pasa nad Wołgą, w którym przeważa piasek i glina; w ogóle gleba jest bardzo plenna i ła-tw^ro bez nawozu obejść się może. Rolnictwo stanowi główne mieszkańców zatrudnienie. Sieją tu pszenicę, żyto, owies, jęczmień, tatarkę, proso, groch, konopie, len i tytoń. Ogrodnictwa owocowe i warzywne w kwitnącym stanie. Tu rosną wyborne kawony i melony, tak zwane kamyszyńskie, tudzież wino w powiatach południowych; w Sarepcie (ob.) produkują z winogron wino w różnych gatunkach. Obfitość łąk (głównie w dolinach rzek Wołgi, Med-wiedicy, Chopru i Iłowli) sprzyja hodowaniu bydła, fetói e tu jest znacznie rozwinięte. Konie małego wzrostu, lecz silne. Nadto mieszkańcy trudnią się z powadzeniem pszczolnictwem (w powiatach Kuźnieckim, Chwałyńskim, Pe-trow skim, Serdobskim i Atkarskim) i połowem ryb. Przemysł rękodzielniczy jest dość znaczny. W wielu miejscowościach trudnią skę wyrabianiem różnych tkanin wełnianych, płótna i sukna. Gorzelni jest wielka liczba. Handel zbożem stanowi najgłówn.ejszy przemysł mieszkańców. Ztąd idą następnie wielkie karawany rzeką Wołga i lądem z przystani i)ubow\skiej do przystani Ka-czalińskiej na Donie. Ogniskiem handlu jest miasto Saratów i posad Dubów— ska; wywożą głównie zboże, owoce i bydło. Liczba mieszkańców w gubernii Saratowskiej wynosi 1,625,783 głów płci obojga < w r. 1861). Oprócz wyznania grecko-rossyjskiego, było: katolików' 22,816, luteranów i kalwinów 80,088, mahometan 59,897 i lamaitów 322 głów płci obojga. Ludność składa się z Rossyjan, kolonistów zagranicznych, Tatarów, Mordw^ry, Cziwaszów, Meszczeraków i Cyganów'. Prócz tego, koczują w stepach Baszkirzy, Kirgizi i Kałmucy. Koloniści po większej części wychodźcy z Niemiec, Francyi, Szwecyi i Szwajcaryi, osiedli (od r. 1763 poczynając) nad Wołgą, Medwiedioą i Iłowlą. Tatarzy mieszkają głów^rnie w powiecie Petrowskim i Kuźnieckim, nad brzegami rzek Sury i Czy. Mordwa i Czuwasze w powiecie Kuźnieckim trudnią się pszczolnictwem, połowem i wyrobem różnych przedmiotów z drzewca. Cyganie w całej gubernii prowadzą handel końmi. Z miast Saratowskiej gubernii na wzmiankę zasługują: 1) Kamy szyn, nad Wołgą, skład soli z jeziora Eltoń-skiego (ob. Eltońslrie jezioro). Mieszkańcy miejscy i okoliczni trudnią się z powodzeniem upraw^rą ogrodów ow'ocovvyeh; 2) CĄiralyńs/t i Wolslf (Wołżsk) nad Wołgą, z w ybornemi przystaniami; 3) Carycyn nad Wołgą, dawniej forteca Carycyńska, za cara Iwana Groźnego założona; 4) Dnboicsfra (po kałmncku Du-baw/ti), posad, nad Wołgą, w pow. Carycyńskim, pierwotnie (na początku wiecu XVIII) przez kozaków dońskich zamieszkały; obecnie ludność jego składa się z włościan i tak zwanych wychodźców (12,282 głów płci obojga); posiada bardzo ważną przystań do której corocznie za summę około 5 milijonów rsr. przywożą z Niższego Nowogrodu i Saratowa zboże, zaś z gubernii Kazańskiej, Wiatskiej i Kostromskiej drzewo, dziegieć, smołę', rohoże i w ogóle wszelkie wyroby z drzewa. W powiecie Atkarskim na lewym brzegu rzeki Tersy, w uroczyskach słobody Jełani, znajduje się wiele kurhanów, wyłożonych cegłą w kształcie trójkątów; o ²/₇ mili od rzeki, wprost słobody Ternowej, leży wyniosłość, zwana horodyszczem,' dawna warownia w kształcie kwadratu

60*