scandjvutmp1801

17

do którego okazały wstręt nawet zwierzęta (gdyż ubóstw iany kozieł Mendesa, mówi Plutarch, wolał swe kozy niż egipskie pobożnisie). Nie, natura oburza się i nie wskaże drogi do tego, czegoby serce ludzkie uznać nie mogło. Azali tak niesłychane lub haniebne zepsucie, którego sam obraz zadziwia i przeraża w owych bezecnie sławnych romansach, były zachowane jednej tylko rozumnćj między zwierzętami istocie? Zwierzęta nie posuwają tak wysoko jak człowiek ani oburzającego szaleństwa , ani obmierzłego głupstwa, a przynajmniej ich ograniczony rozum, zachowując u nich nieskażoną niewinność, zaręcza im najczystsze i najprostsze roskosze natury. Dla tego ich samice , płodniejsze i mniej chorowite podczas brzeinienuości, mnićj wydają istot niekształtnych lub potwornych, niż w ludzkim rodzie.- tak to zbytki, występne nadużycia, zmieniają siły płodne i psują regularność ich funkcyj.

Nie tylko człowiek sam czyni się najokrutniejszą i najbezecniej-szą ze wszystkich stworzonych istot, ale nadto okazał się on jeszcze zdolnym do największego upodlenia i poniżenia się do najnikczemniejszej wiarolomności. Podobnaż odkryć wszystkie sromotne bezeceństwa, wszystkie haniebne sprosności, których się przed podobnym sobie człowekiem bezczelnie dopuszcza? Jakże szkaradnie shańbił się, kiedy wznosił kościoły tylu potworom , tylu rozbójnikom, którzy byli niszczycielami i zgrozą dla rodu ludzkiego ? Któż to, czy on czy też najdziksze zwierzęta, kadzą zbrodni a prześladują cnotę, nurzają się w występkach , czołgają się i płaszczą na widok uajmmejszego zysku? O człowiecze! jeżeli natura uczyniła cię panem ziemi, nie hańbże się dla krótkiego na tym świecle życia; nie zasiewaj pamiątek sromoty na swych grobach ; zaprzestań być sprawcą wlasnćj hańby, a nie będziesz miał powodu rumienić się przed szlachetnością swego stanu, w jakiemkolwiek pomieści cię los położeniu! Jeżeli w każdym człowieku, którego nie zepsuły występki towarzyskie, tleje pierwotne uczucie wspaniałości, która się oburza ua wszystko coby upodlić ją mogło; jeżeli jesteśmy, jak na świetnej scenie, w tern życiu, wystawieni na widok nieba i świata, piastujmyż z przyzwoitą godnością i wytrwałą odwagą nasze przeznaczenie, żyjmy dumni i z taką zacnością, jak stworzyła nas natura. Jakże pełne jest goryczy posiadanie dóbr i używanie rosko-Yirtj. Uist. Nut , Tom II.

3