Sponsorzy2E001

418

W końcu września 1770 roku, wyjechał z Wiednia, a zwiedziwszy Węgry, wrócił w rodzinne progi. Po piórwszym noclegu w domu uczuł się zaraz zdrowszym, zdało mu się że słońce, piękniej wschodzi ponad własną zagro-_dą i niebawem odzyskał myśl swobodniejszą, a wraz z nią wróciło i zdrowie.

Tymczasem owdowiała Pouińska starościna ostrowska , której wspomnienie głęboko tkwiło w sercu poety; ale małżeństwo pomiędzy niemi, nie doszło nigdy do skutku, albowiem starościna lękała się szkodliwych następstw zbyt wielkiej różnicy wieku. Poeta tymczasem kreślił wdzięczne swoje sielanki do których była mu podnietą stała, lecz spokojna miłość. I inne cierpienia niemniej dotkliwe, nieraz mu pióro podały do ręki, nieraz były źródłem bolesnego natchnienia. „Przy mojej Justynie, mówi Karpiński, różnego losu doznawałem: czasem najgoręcej ślubem małżeńskim z nią się połączyć chciałem, a czasem bojąc się jej humoru ustawicznie prawie sprzecznego (lubiła bowiem zaufana w swoim rozumie dysputować ustawicznie), ostygłem pomału w żądaniach moich, co chociaż postrzegała ta nieoszaco-wana kobieta, wszelako widząc mnie ubogim, na dzień imienin moich , darowała mi 5000 zł., i ten od niej dar, miałem w życiu jedyny. Za te pieniądze zaraz trzymać wioskę zacząłem, i przy ciężkićj pracy przez lat trzydzieści, rękoma nawet wlasncmi na chleb robiąc (bo -ci jedni prawdziwi przyjaciele najszczerzćj wesprą), przyszedłem na starość do chleba, którego nie do zbytku, ale do sytości używam. Gdym trzymał, mówi dalej, pierwszą wioskę od Mrozowickich, Wierzbowice zwaną, łowczy Bielski kazał uważać gospodarstwo moje sWemu kommissarzowi, blizko mieszkającemu, Kiedy następnej jesieni do niego przyjechałem, śmiał się żem z książki gospodarował, bo mnie koinmissarz jego czytającego książkę przy kosa-rzach w polu widział. Ja się odwołałem do samego kommissarza, że siano moje sucho zebrane i popłatniejsze było niżeli Bielskiego, ale zacząwszy gospodarować, od chłopów grunt swój najbliżćj mających, naukę brałem, w czasie orania, siej by i sianokosów.”

W przeciągu lat kilku pracując na różnych dzierżawach, dorobił się .Karpiński do tysiąca dukatów. Trzymając wioskę Zaboruki od Koziobrodz-kiego, starosty olchowskiego, pokochał się w córce jego Franciszce, zaręczonej już z młodym Puzyną, i tkliwą otrzymał wzajemność. Panna nie-chętnem okiem poglądająca na przyszłego małżonka, dała poznać Karpińskiemu, że pragnie aby ją wykradł. Ale szlachetna dusza poety oburzała się na czyn nieprawy.* „kiedy on kochał mnie jak syna, mówi Karpiński o ojcu Franciszki, kiedy mi wioskę po przyjacielsku wypuścił, kiedy mi z córką bawić się po przyjacielsku pozwalał, jakże mógłbym go w zaufaniu zawodzić i calem życiem wstydzić się przed ludźmi za czarny mój postępek.” W owym czasie, poznał się byt z Witosławskim, oboźnym koronnym, który go skłonił do zwiedzenia Warszawy. Opowiadał mu bardzo wiele szczegółów o domu księcia Adama Czartoryskiego generała ziem Podolskich, jak ten pan miłował nauki, wspierał uczonych.