Sponsorzy2Q801

482

umyśle. Ależ nie sama tylko miłość zaprawiła goryczą smutne dni Kniaźni-na; inne nieszczęścia zarówno dotkliwe, inne uczucie równie potężne, inna burza żarów no gwałtowna, powaliła go w sile wieku i w proch obróciła, w pełń i rozwinięte zdolności poety.

Talent Kniaźnina blizko był spowinowacony z talentem Karpińskiego, to też potomność razem umieściła imiona dwóch współczesny cli poetów. Nie miał Kniaźnin łatwości i tkliwej prostoty, cechującej utwory śpiewaka Justyny, głębiej za to pojmował sztukę: smak jego więcej był wykształcony, więcej się przejął żywotnem źródłem greckićj poezyi. Ztąd, jak zwraca uwagę Brodziński, w prelekcyach swoich literackich, Kniaźnin nie jest tyle narodowym jak współzawodnik jego Karpiński, że więcej w uiin widać skłonności do greckiego smaku, którego delikatność nie każdy czuć może.

,,Jeden z poetów ówczesnych, mówi w innćm miejscu znakomity profes-sor, był Kniaźnin, który smak grecki obrał sobie za przewodnika. Czuł on w calój mocy najdelikatniejsze odcienia greckiej sztuki. Te piękności smaku ateńskiego, do którego potrzeba równie usposobionej publiczności jak była grecka, sprawiły: iż nie był dość cenionym w czasie, w którym prawie wyłącznic smak francuzki popłacał: przy dełikatniejszem uczuciu wszędzie widać w nim sztukę, miarę przyzwoitą, i wykończenie. Ztąd nie znajdujemy w nim miejsca, w któremby za obręb prawdy i dobrego smaku wystąpiła. Może w wielu poezyach jest mierny, lecz nigdy pospolity. Polotność ima-

ginacyi, właściwa zwięzłość i całość znamionują równie drobno jego pisma

jak obszerniejsze poemata.”

m t    - k, aui 1

* r . j.

Brodziński nadto przyznaje Kniaźninowi szczególną staranność o zewnętrzną budowę wiersza, oraz utrzymuje, że zarówno przed nim jak i po nim, nie marny żadnego poety, któryby w tak wysokim stopniu jak Kniaźnin, miał owe muzykalno ucho, ową śpiewność w wierszowaniu, lecz który, jak mówi, wiersz choćby najpiękniejszy, może być brzmiącym według zasad do* kłaniacyi, ale nie będzie jeszcze tein, co istotę poezyi lirycznej etanowi.

Nie ujmując ztąd słusznej zalety Kniaźninowi przypomnieć musimy, że wówczas gdy krytyk pełen nauki i smaku ogłaszał to zdanie z katedry, nieznane jeszcze były utwory liryczne Odyńca, ani cudne harmonijną śpiewnością dumki Bohdana, które słusznie naigicnialszy wieszcz dzisiejszego czasu,

•    ■ i-l    l 'HO lxj

nazywa pieniem słowika.

Talent Kniaźnina byłby się niewątpliwie wyrobił samodzielniej, gdyby nasz poeta nie strawił był życia pod wpływem dworskiej zależności, otoczony duszącą pałacową atmosferą. Kto wić czyli nawet niewłaściwy żywioł, jakim oddychał ciągle poeta, czyli nieustanne paczenie i naginanie wrodzonych zdolności do wymysłów i fantazyj książęcych swych opiekunów, nie przyczyniały się zwolna do zmącenia władz jego umysłowych, do podrażnienia nazbyt bujnej, przeto potrzebującej swobody, wyobraźni. Trudno zapewne składać ztąd winę na tych, którzy oceniając zdolność poety podali mu opiekuńcze ramię, uchronili go od nędzy i ciężkiej walki z losem, a jednak Kniaźnin, gdyby równie jak Karpiński, w pocie czoła kopał był grzędę