032

r

A

u₂

t

->

Rys. 5.4. Zasada wyzwalania podstawy czasu przy wykorzystaniu linii opóźniającej

5,4. Zasadnicze układy oscyloskopu

Podstawowymi członami oscyloskopu katodowego są;

-    obwód wejściowy,

-    wzmacniacz Y- napięcia podawanego na płytki odchylania pionowego,

-    wzmacniacz X- napięcia podawanego na płytki odchylania poziomego,

-    generator podstawy czasu,

-    układ synchronizacji.

Obwód wejściowy stanowią dzielniki napięcia, układy dopasowujące oporność oscyloskopu do źródła sygnałów, linia opóźniająca, filtry. Dzięki tym ostatnim możliwe jest doprowadzenie do wzmacniacza Y sygnałów zmienno-prądowych wraz ze składową stałą lub wyłącznie zmienno-prądowych po odcięciu składowej stałej. 'Wzmacniacze X i 7 wykonane są jako szerokopasmowe. Pasmo częstotliwości, w którym charakterystyka amplitudowo-częstotliwościowa każdego wzmacniacza jest równomierna, wynosi od kilku Hz do kilkudziesięciu MHz.

Oscyloskopy wyposażone są również w obwody pomocnicze. Potcncjometryczna zmiana potencjału siatki 3 (rys. 5.1) umożliwia regulację jasności plamki na ekranie oscyloskopu, z kolei regulację ostrości (ogniskowanie wiązki) przeprowadza się przez zmianę potencjału anod 4 (rys. 5.1). Przez doprowadzenie do płytek odchylających napięcia stałego możliwe jest płynne przesuwanie plamki na ekranie w pionie i w poziomie. Ponadto oscyloskopy są zwykle wyposażone w kalibratory amplitudy i czasu. Pierwszy z kalibrato-rów umożliwia uzyskanie na ekranie oscyloskopu napięcia z reguły w postaci impulsów prostokątnych o stabilizowanej i znanej amplitudzie. Kalibratorem czasu jest tzw. generator znaczników czasu, który wytwarza napięcie periodycznie zmienne o stabilnej i znanej częstotliwości. Znaczniki czasu nakładane na oscylogram są widoczne dzięki modulacji jasności linii wyznaczającej oscylogram na ekranie oscyloskopu.

Oscyloskopy budowane są jako jednostrumicniowe lub kilkustrumieniowe (najczęściej dwu). W oscyloskopach kilkustrumieniowych wytwarzane są oddzielne wiązki elektronów odchylane przez odrębne układy płytek, umożliwiają one obserwację lub rejestrację kilku różnych przebiegów równocześnie na ekranie oscyloskopu. Dwa przebiegi o tej samej częstotliwości można obserwować również na ekranie oscyloskopu jednostrumieniowego przy zastosowaniu tzw. przełącznika elektronowego, który podaje na wejście 7kolejno oba przebiegi. Przy częstotliwości przełączeń odpowiednio większej od częstotliwości badanych przebiegów na ekranie oscyloskopu otrzymuje się równocześnie ich oscylogramy rozsunięte w kierunku pionowym.

5.5. Dobór oscyloskopu i przykłady pomiarów

Podstawowymi parametrami oscyloskopu są:

-    czułość kanału Y, Sy = Ky • S_L [mm/V] (Ky - wzmocnienie wzmacniacza, Sl - czułość lampy oscyloskopowej w kierunku pionowym),

-    maksymalna amplituda badanego przebiegu,

65