04

WZORCE

Ogólna struktura wzorców:

- wzorce feialony) międzynarodowe (największa dokładność), wzorce krajowe,

wzorce wtórne (np. zakładowe; branżowe, obsługujące daną gałąź przemysłu; wzorce użytkownika (biorą bezpośredni udział c procesie pomiarowym);

Etalonami nazywamy wzorce miar o najlepszych właściwościach metrologicznych (wykonane z największą dokładnością i uznane urzędowo), wykorzystywane są one tylko do przekazywania jednostki .niary innym wzorcom.

Uwierzytelnienie i legalizację wzorców dokonuje się przez porównanie danego wzorca z wzorcem stojącym wyżej w hierarchii.

Wzorcami liczalrymi nazywamy wzorce, dla których wartość odtwarzalną można określić na podstawie wymiarów geometrycznych i stałych fizycznych (np. wzorce pojemności).

WZORZEC NAPIĘCIA

Jako wzorzec siły elektromotorycznej stosujemy nasycone ogniw^ro kadmowe, tzw. ogniwo zorcowe, którego siła elektromotoryczna nieco większa od jednego wolta wykazuje bardzo dużą stałość czasie.

Ogniwo w'zorcow'e umieszczone jest w szklanym naczyniu o kształcie litery H. W szkle zatopione dwa druciki platynowe połączone biegunami ogniwa. Biegunem dodatnim jest rtęć (Hg), a biegun emny stanowi amalgamat kadmu (10...12,5%Cu i 90...87_T5%Hg). Nad amalgamatem kadmu mieszczone są kryształy siarczanu kadmu (CdS0₄ + S/SH^O ), a nad rtęcią - pasta będąca apolaryzatorem. Pasta jest mieszaniną siarczanu rtęci (HgS0₄) i kryształów' siarczanu kadmu. Ogniwo ■ypełnione jest elektrolitem - wodnym roztworem siarczanu kadmu. Roztwór jest stale- nasycony, znieważ kryształy''siarczanu kadmu znajdują się w obu ramionach naczynia rozpuszczają się w miarę odnoszenia się temperatury’ ogniwz. Oporność wewnętrzna prawidłowo wykonanych ogniw •zorcowych zawiera się w granicach od 500 do lOOOfi. Przepuszczenie zbyt dużego prądu lub rzepuszczenie prądu niewielkiego, ale w' ciągu zbyt długiego czasu pow^;oduje polaryzację ogniwa i padek jego siły elektromotorycznej. Po upływie pewmego czasu ogniwo de po lary’żuje się i znowoi nadaje ię do użytku. Siła elektromotoryczna ogniwż wzorcowego zależy od jego temperatury. Ze wzrostem emperatury siła elektromotoryczna powiększa si. Temperatura ogniwa, ze względu na bardzo mały prąd. .-rtóry przez ogniwo wolno przepuszczać, zależy od temperatury' otoczenia. Siła elektromotoryczna ognia

wyznaczana jest w temperaturze 20°C. Siłę elektromotoryczną inną niż 20°C można obliczyć za pomocą •vzoru:

/•i, = A'_:i, — -406 -10"⁷ (/ - 20")-95 ■ 10^(r - 20")^: -1 •10"^s(/ - 20")^;’

przy czym:

* ¥

E, - s.em. ogniwa w temperaturze f'C.

E>o - s.em. ouniwa w' temperaturze 20^l'C

Z ogniw wzorcowych można korzystać w temperaturze otoczenia od 4 do 40^t'C.

Opisanego powyżej ogniw’3 wzorcowego nie należy utożsamiać z ogniwem kadmowym West ona Elektrolit ogniw*a Westona jest nienasycony w temperaturach powyżej 4°C. (Stąd też często używana nazwa - ogniwo wzorcowa nienasycone)

4