068

Pr. zbiór (><1 rrd. pnZ dr.hib.J. K. ?K>tK>W(kKgii *P><K(iay (obuto >l»>p*. Viram 2006, ISBN 83-204. M 22-0Cby TCf

Obliczona w ten sposób dawka wchłonięta nie jest dokładna, gdyż praktycznie wszystkie wartości występujące we wzorze są przybliżone; ponadto wzór nie uwzględnia ilości wchłoniętej innymi drogami (np. przez skóręt. Bardziej precyzyjna ocena wchłoniętej dawki wymaga zastosowania ilościowego testu ekspozycji

3.3.2. Czynniki warunkujące wchłanianie gazów i par w układzie oddechowym

Istotnym czynnikiem warunkującym miejsce zadziałania pary czy gazu w układzie oddechowym jest jego rozpuszczalność u ntulzie (hydroftlowość). Jakie są losy gazu rozpuszczalnego w wodzie? Gaz taki rozpuszcza się w warstwie śluzu występującej w górnych odcinkach układu oddechowego Śluz w 90 95% składa się z. wody. działa więc jak dobry rozpuszczalnik. Po rozpuszczeniu cząsteczki gazu dyfundują do komórek nabłonkowych układu oddechowego. Przeważająca część tych cząsteczek dyfundujc do naczyń kapilarnych, zlokalizowanych poniżej komórek nabłonka i z krwią jest transportowana do innych tkanek W odróżnieniu od gazów rozpuszczalnych w wodzie, tylko nieliczne cząsteczki gazu lipofilowcgo t rozpuszczalnego w tłuszczach) mogą ulec rozpuszczeniu i ewentualnie dyfundować do komóiek nabłonka i do krwi kapilarnej. Większość z lipofilowych cząstek gazu pozostaje więc w drogach oddechowych i wędruje / powietrzem w dół układu oddechowego, gdzie duża powierzchnia pęcherzyków płucnych ułatwia wchłanianie

Drugim bardzo istotnym czynnikiem decydującym o losie w ustroju wdychanego gazu czy pary jest jego chemiczna reaktywność. Stężenie gazu reaktywnego w pizestizeni dróg układu oddechowego gwałtownie spada w miarę jego przechodzenia przez warstwę śluzu i komórek nabłonkowych, gdzie jest on wiązany, i w konsekwencji tylko niewielka jego ilość dostaje się do krwi kapilarnej.

Tak więc gazy i pary wchłaniane w układzie oddechowym można podzielić na 4 różne kategorie:

11 rozpuszczalne w wodzie i reaktywne.

2) rozpuszczalne w wodzie i nicreaklywne.

31 nierozpuszczalne w wodzie i reaktywne.

4) nierozpuszczalne w wodzie i nicreaktywne.

Losy gazu reaktywnego rozpuszczalnego w wodzie

Przykładem takiego gazu jest formaldehyd, który może indukować nowotwory jamy nosowej u szczurów eksponowanych inhalacyjnie na ten związek w wysokich stężeniach. W czasie eksperymentów inhalacyjnych wykazano, że stężenie formaldehydu było najwyższe w tym miejscu jamy nosowej, w którym wystąpił nowotwór. Dalsze badania wyjaśniły mechanizm takiego działania Wskutek większego niż u innych gatunków przepływu powietrza przez nos

68

3. DROGI WCHŁANIANIA, METABOLIZM I WYDALANIE KSCNOBIOTYKÓW