106

Pr ztócc f>il red pruł dr lubJ K. PiuauenkiegoTudtuwy toknbuk^i*. 'K\«r«.r*i 3006. ISBN k.V->i;h-.ł|>2 0 C by WNT

formy tlenu iRFT) odgrywają istotną rolę w niespecyficznej obronie immunologicznej. a także pełnią funkcje regulacyjne przy wzroście, różnicowaniu komórek i przenoszeniu sygnału komórkowego Urazy, procesy zapalne i liczne schorzenia powodują nadprodukcję wolnych rodników. W tych warunkach naturalne mechanizmy ochronne mogą być niewystarczające i dochodzi do stresu tlenowego i oksydacyjnego ). Wolne rodniki mogą atakować lipidy, białka. DNA i węglowodany i je uszkadzać trys. 4 15>.

Rysunek 4.15-

Enzymy <j«iH<rując*< RFT

Stres lleryjwy

Sygnalizacja komórkowa zateZne od poziomu retłoks

Uszkodzeń* tlenowe botek. lipidów. ONA

Poziom red ok.s grup Udowych

Zmiany w poziomte okspTOŁi g«nniw Wydąpość replikacji

Procesy zapaku;

Schemat obrazujący efekt działania drem tltfiowugu na procesy komórkowe

Nienasycone kwasy tłuszczowe (NKT. składniki fosfolipidów błonowych! łatwo ulegają atakowi wolnych rodników Rodnik hydroksylowy HO^- powoduje odszczcpicmc protonu od cząsteczki kwasu tłuszczowego (Ul), w wyniku czego tworzy się wolny rodnik lipidowy (I.*) Następnie dochodzi do przegrupowania cząsteczki i powstania sprzężonych wiązań dicnowych. Przy fragmcntacji LOOH Ihydronadtlenck lipidu) powstają m in. toksyczne aldehydy

Przykładem ksenobiotyku. którego działanie toksyczne można wytłumaczyć reakcją powstających rodników z kwasami tłuszczowymi, jest tctrachlorck węgla (patrz p. 8.3.1 3) Reaktywne metabolity Cdi rodnik ti ichlommetylowy CCCI,) i rodnik trichlorometylonadtlcnkowy (ChCOO' l są odpowiedzialne za powstawanie kowalencyjnie związanych adduktów i oksydację lipidów (pcroksydacja lipidów). Kfcktcm takiego działania jest min. martwica wątroby.

4.7.4. Substancje chroniące organizm przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki - antyoksydanty

Naturalne antyoksydanty można podzielić na enzymatyczne i niccnzynoatycz-ne. Do enzymatycznych antyoksydantów należą dysmutaza ponadtlenkowa

106    4 MCCI IANIZMY DZIAŁANIA TOKSYCZNEGO