109

Pr zbiec f**l red pruł dr lubJ K. PtirownicKgo"Podstawy toksybuk^i*. 'K\«r«.r*i 2006. ISBN k.V.>i;h-.ł|>2 0 C by WNT

związane addukty. Jeżeli nie dojdzie do skutecznego procesu napiawy, addukty staja się źródłem mutacji. Indukują one mutacje w wyniku różnego typu uszkodzeń stmktury DNA, i jest to jedynie zmiana prcmutacyjna Zmiany genetyczne nabylc przez komórkę w okresie inicjacji mogą przetrwać w utajeniu przez długi czas Okres ten może ulec skróceniu lub wydłużeniu zależnie od predyspozycji osobniczych, dawki kanccrogcnów i czasu ekspozycji oraz wpływu innych czynników modyfikujących O tym. czy uszkodzenie stanic się przyczyną mutacji decyduje pr/ede wszystkim rodzaj i liczba uszkodzeń DNA. sposób naprawy oraz wzrost proliferacji. Warunkiem utrwalenia się mutacji jest przekazanie uszkodzenia w materiale genetycznym komórce potomnej.

Drugi okres rozwoju nowotworu to etap promocji, w którym następuje klonalny wzrost „zainicjowanych" komórek, tzn. takich, w których zostały utrwalone pierwsze zmiany genetyczne Promotorami wzrostu nowotworowego mogą być czynniki wzrostowe, hormony oraz niegenotok-sycznc substancje chemiczne mające zdolność stymulowania proliferacji komórek. Nie ma jak dotychczas pewności, czy proces promocji jest obligatoryjny dla wszystkich typów nowotworów Nic wiadomo też. czy istnieje jeden wspólny, czy też kilka różnych mechanizmów promocji nowotworów.

Rysunek 4.17-

Kancercgen chemiczny

■Abeoipc a i luiepuil

eo coceliwsi kerno ki

| Epcendyr-ny knnizireęen |

Geiotaksyzziy k.- nsera;en

Pr.-kmrr.rr.cer

Wazsi t    P^e-auie

z -o>?ptOf<5r    ototrtsytsro

i-',fi prjldsrsrji kOTÓX<

Aktywrcjr

iie-.jlolczra

\/

Interakcjo z DNA

l

We cna nap-a'.va lub unik riapiewy

*t .rtsctf- w pfcrfconkcgsrach gmach sjpr.-noiz.sycl-

Przebieg zdatzeń warunkujących działanie chemiczne kancerogenów

4.8. KANCEROGENEZA CHEMICZNA 109