117

Pr *b>«. jmkI red p«u£ dr lub f. K. Piuauwskitgo "Pbd«*wjr mkn b<Vgji". Wartuwi 3006, ISBN K3-2IM-3I22-0 C by WNT

Rozdział 5

Kinetyka przemian i wydalania substancji toksycznych

Ewa Bem

5.1. Wprowadzenie

Efekty, jakie związek chemiczny wywiera na organizm, zalezą od jego stężenia (dawko w organizmie i czasu działania. Szybkość, z jaką substancja ulega przemianom i wydalaniu jest zatem istotna dla oceny efektów biologicznych. Zagadnienie to ma duże znaczenie przy ustalaniu sposobu dawkowania Icków (farmakokinetyka). Jest ono również ważne dla oceny zagrożenia substancjami toksycznymi wchłanianymi do organizmu

Różne działy toksykologu wykorzystują nieco inne elementy toksykokine-tyki. W zatruciach ostrych interesuje nas głównie szybkość zaniku dawki wprowadzonej jednorazowo. W zagadnieniach toksykologu środowiskowej mamy często do czynienia z ciągłym wchłanianiem substancji z otoczenia, które zachodzi w przybliżeniu zc stałą szybkością, w wyniku czego ustala się równowaga pomiędzy wchłanianiem, wydalaniem i wielkością depozytów w ustroju W toksykologii przemysłowej proces wchłaniania ma charakter periodyczny

Zasadniczym zadaniem, jakie stawia się toksykokinctycc jest poznanie praw. na których podstawie można przewidywać poziom substancji w organizmie lub jej szybkość wydalania w sytuacjach różniących się sposobem (rytmem) wchłaniania i czasem, jaki mija od wchłonięcia substancji.

Sposób matematycznego opisu zachowania się substancji w ustroju może być różny, zależnie od przyjętej metody lub założeń wyjściowych. W kinetyce metoda opisu zależy od przyjętego modelu, którego dobór jest częściowo podyktowany danymi doświadczalnymi, a częściowo wynika z założeń ogólnych W każdym przypadku model matematyczny stanowi uproszczenie zjawiska i nie zawsze jest pewne, czy odpowiada on rzeczywistości. Użyteczność modeli polega na tym. żc w określonych granicach pozwalają one na zobrazowanie najbardziej istotnych (lecz nie wszystkich) cech zjawiska.

5.1. WPROWADZENIE 117