185 2

mówimy głośno „nie!” i powstrzymujemy ruch dziecka. Pamiętajmy o nagradzaniu dziecka. W taki sam sposób uczymy dziecka na przykład dotykania nosa, ale tylko wtedy, gdy wcześniej dobrze opanowało podnoszenie rąk. Po nauczeniu dziecka prawidłowego reagowania na dwa polecenia, uczymy dziecko rozróżniania instrukcji w podobny sposób, stosując najpierw podpowiedzi.

Ćwiczenie 15

Siadamy naprzeciwko dziecka z obrazkami różnych zwierząt. Pokazujemy dziecku obrazek, nazywamy zwierzę oraz po zwróceniu uwagi dziecka na nasze usta wydajemy dźwięk naśladujący głos zwierzęcia. Wydając różne dźwięki, możemy dotykiem wskazywać dziecku te części aparatu mowy, które mają nąjwiększe znaczenie dla powstania dźwięku, na przykład przy słowie „muu” możemy ścisnąć wargi dziecka.

Ćwiczenie 16

Kiedy wchodzimy do pokoju, w którym przebywa dziecka lub z niego wychodzimy, możemy ćwiczyć powitanie i pożegnanie. Zawsze w takiej sytuacji nawiązujemy kontakt wzrokowy. Wchodząc mówimy na przykład „hej”. Jeżeli siedzimy razem z dzieckiem w pomieszczeniu i wchodzi trzecia osoba, to pomagamy dziecku pomachać ręką i za niego mówimy „hej”. Przy żegnaniu się mówimy na przykład „pa - pa”. Nasze powitania i pożegnania wzmacniamy gestami. Jeżeli dziecko nie reaguje na nasze starania, to posługujemy się pomocnikiem, który pomaga dziecku machać, kiedy wchodzimy lub wychodzimy z pokoju. Nie należy zapomnieć o nagrodzie za prawidłową reakcję.

BIBLIOGRAFIA

1.    M. Borkowska (red.), ABC rehabilitacji dzieci. Warszawa 1989.

2.    M. Góralówna, B. Wołyńska, Rehabilitacja małych dzieci z wadą

słuchu, Warszawa 1993.

3.    Porozumiewanie się. Podręcznik do pracy z głuchoniewidomymi niemowlętami, małymi dziećmi i dziećmi w wieku przedszkolnym, Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym, Warszawa 1995.

4.    E. Schopler, M. Lansing, L. Watcre, Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych, Gdańsk 1995.

5.    E. Schopler, R. I. Reichler, A. Bashford, M. D. Lansing, L. M. Markus, Profil Psychoedukacyjny, Gdańsk 1995.

6.    E. Schopler, R. I. Reichler, M. Lansing, Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów, Gdańsk 1995.