2009 01 01 0408

C W vnl 4*.-n $ I. IXiłTv    W.rwwj 2iQ7

ISBN v?l-*V$M5J2*K1.' C by W r*N 20*0

8    1. Chemia środowiska

wana jako „tło", na podstawie którego można zidentyfikować obszary zwiększonej jego zawartości. Dokonano tego w pewnych przypadkach¹.

•    W pobliżu czynnych kopalni w Nowej Szkocji (Kanada) tal występuje w ilości 20 |xg L^-1. ale wartości większe również obserwowano.

•    W odpadach pochodzących z kopalni złota znajdującej się na tym samym terenie stwierdzono obecność talu w ilości do 3,5 nigkg '.

•    W próbce gleby pochodzącej z południowo-wschodniej prowincji Guizhou (Chiny) stwierdzono obecność talu w ilości 20 mg • kg '. W tej prowincji występują minerały bogate w ten pierwiastek.

Cytowane wyniki pomiarów wskazują jedynie na podjęcie chemicznych badań środowiskowych, które trzeba będzie uzupełnić danymi odnoszącymi się do postaci, w jakich ten pierwiastek występuje, oraz pogłębionymi badaniami procesów, którym one podlegają oraz oddziałują na środowisko.

Podział substancji między jej różne postaci

W licznych przypadkach bardzo pomocne jest uzyskanie dodatkowych informacji oprócz wyników pomiarów całkowitego stężenia danego pierwiastka lub jego związku w próbce środowiskowej. Większość substancji może występować w więcej niż. jednej postaci i znajomość podziału substancji między te postaci jest istotna przy opisywaniu składu próbki. W niektórych przypadkach stosowane są bardzo wymyślne metody analityczne w celu rozróżnienia odmiennych postaci substancji w próbkach środowiskowych. Można również wykorzystać wykresy podziału, których jest duża różnorodność, jako pomocy w określaniu podziału substancji między różne jej postaci. Na rysunkach 1.2 i 1.3 przedstawiono przykłady takich wykresów dla węglanów i rtęci w wodzie. W przypadku węglanów ich podział przedstawiono w funkcji wartości pil, podczas gdy dla rtęci jej skład przedstaw iono w postaci zależności od stężenia jonów chlorkowych. Stąd też diagramy ograniczone są zmiennymi, które zostały wybrane do ich skonstruowania.

Wykresy podziału opierają się częściowo na danych analitycznych, dotyczących zarówno stężeń określonej postaci substancji w próbce środowiskowej, jak i różnych termodynamicznych stałych równowagi. Na przykład wykres dotyczący węglanów zależy od wartości stałej asocjacji ditlcnku węgla i wody oraz od stałych dysocjacji kwasu węglowego. Stąd też. wiarygodność wykresu podziału zależy od dostępności i jakości odpowiednich danych termodynamicznych oraz. co również istotne (i problematyczne), od przyjęcia założenia, że naturalny układ znajduje się w stanic równowagi termodynamicznej.

Na rysunku 1.2 prostopadła linia przy pil — 7 pozwala nam określić ułamek każdej postaci substancji przy tej wartości pH. Uwodniony ditlenek węgla stanowi około

V'. Cheam, „Thallium contaminaliou of waier in Canada’’, Waler Qual. Res. J. Canada. 36, 851 (2001): H.K.T. Wong. A. Gauthicr. J.O. Nriagu. ..Dispcrsion and toxicity of metals from abandoncd gold mmc tailings al GoldcnviUe, Nova Scutia, Canada", Sci. Toial Enrinm., 228, 35 (1999). Z. Zhang. B. Zhang, J. I.ong. X. Zhang, G. Chen. „Thallium pollution associatcd with mining of thallium deposits”, Sci. China (Senes D>. 41. 75 (1998).